Το Τρυγόνι -ένα ευρέως γνωστό και αγαπητό πουλί, συνυφασμένο με τον πολιτισμό και τη λαϊκή μας παράδοση- αποτελεί πλέον είδος παγκοσμίως απειλούμενο με εξαφάνιση (Κατηγορία Κινδύνου: Τρωτό). Κι όμως, δεν ακούνε όλοι την κραυγή του για βοήθεια…
- Του Willem Van den Bossche, Υπεύθυνου Προγραμμάτων Μεταναστευτικών Διαδρομών, BirdLife Europe & Central Asia
Στην Ευρώπη, ο πληθυσμός του Τρυγονιού (Streptopelia turtur) έχει μειωθεί κατά 30% τα τελευταία 15 χρόνια, γεγονός που το καθιστά ένα από τα πιο απειλούμενα μεταναστευτικά (μεγάλων αποστάσεων) είδη πουλιών στον κόσμο. Τα κύρια αίτια της ραγδαίας πληθυσμιακής μείωσης είναι η απώλεια και υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του εξαιτίας της εντατικής γεωργίας, καθώς και το κυνήγι (νόμιμο και παράνομο).
Στις 11 Αυγούστου 2021, η BirdLife International διοργάνωσε ένα διαδικτυακό σεμινάριο με θέμα την κατάσταση διατήρησης αυτού του εμβληματικού είδους κατά μήκος της κεντρο-ανατολικής μεταναστευτικής διαδρομής στην οποία ανήκει γεωγραφικά και η Ελλάδα. Το σεμινάριο σήμανε την έναρξη του φετινού «Έτους του Τρυγονιού» (“Year of the Dove”), μιας 12μηνης εντατικής προσπάθειας για τη σωτηρία του είδους με την ενεργή συμμετοχή των εταίρων της BirdLife σε Κύπρο (Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου), Ελλάδα (Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία), Ισραήλ (SPNI/BirdLife Israel), Μάλτα (BirdLife Malta) και Τουρκία (Doğa Derneği).
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, ειδικοί από την πρώτη γραμμή του μετώπου για τη διατήρηση του Τρυγονιού, μεταξύ των οποίων και η Ρούλα Τρίγκου, Συντονίστρια Επικοινωνίας - Ενημέρωσης της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ, παρουσίασαν στοιχεία και δεδομένα για την κατάσταση αλλά και τους κύριους κινδύνους για το είδος στις χώρες τους.
Φωτ.: Richard Bennet
Το χρονικό της προσπάθειας για τη σωτηρία του Τρυγονιού
Το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέταξε ένα Διεθνές Σχέδιο Δράσης για το Τρυγόνι όπου παρουσιάστηκαν μια σειρά από μέτρα διατήρησης προκειμένου να ανασχεθεί και να αντιστραφεί η ραγδαία μείωση του πληθυσμού του είδους.
Με βάση το Διεθνές Σχέδιο Δράσης, κύρια προτεραιότητα αποτελεί η διαχείριση κατάλληλων για τα Τρυγόνια ενδιαιτημάτων, με στόχο την αύξηση των αναπαραγόμενων ζευγαριών, καθώς και του αριθμού αβγών και νεοσσών. Η BirdLife εργάζεται αδιάλειπτα με ειδικούς και αρμόδιους φορείς, στοχεύοντας στην αποκατάσταση ενδιαιτημάτων που θεωρούνται καλής ποιότητας για την αναπαραγωγή του είδους, ωστόσο πρόκειται για μια εξαιρετικά αργή και χρονοβόρα διαδικασία η οποία, προκειμένου να οδηγήσει σε αύξηση του πληθυσμού, θα πρέπει να εφαρμοστεί σε ευρεία κλίμακα.
Μία ακόμα προτεραιότητα προκειμένου να σωθεί το Τρυγόνι αποτελεί η βελτίωση των πιθανοτήτων επιβίωσής του. Με βάση το Διεθνές Σχέδιο Δράσης, ένα μορατόριουμ της θήρας του είδους προκρίνεται ως το καταλληλότερο μέτρο για βραχυπρόθεσμα οφέλη. Σύμφωνα με τη BirdLife, προκειμένου να δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος στο Τρυγόνι να ανακάμψει πληθυσμιακά, θα πρέπει να εφαρμοστεί «μηδενική κάρπωση» για τουλάχιστον 4 χρόνια σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το κυνήγι του Τρυγονιού κατά τη φθινοπωρινή μετανάστευση παραμένει νόμιμο σε 10 κράτη μέλη: Αυστρία, Βουλγαρία, Κύπρο, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ρουμανία και Ισπανία. Επιπλέον, το Τρυγόνι κυνηγιέται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, η Σερβία, η Τουρκία και η Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστήριξε την ανάπτυξη ενός Μοντέλου Διαχείρισης για την Προσαρμογή της Κάρπωσης, για να καταλήξει, βασιζόμενη σε επιστημονικές παραμέτρους, σε ποιον βαθμό θα μπορούσε η θήρευσή του να είναι βιώσιμη.
Το Μοντέλο ανέδειξε τη μεγάλη πίεση που ασκεί το κυνήγι στο Τρυγόνι κατά μήκος της δυτικής μεταναστευτικής διαδρομής και, λαμβάνοντας υπόψη τα χαμηλά ποσοστά αναπαραγωγής, ως μόνο τρόπο για την αποκατάσταση του πληθυσμού σύστησε τη «μηδενική κάρπωση». Η Γαλλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία ανταποκρίθηκαν θετικά, απαγορεύοντας πλήρως τη θήρα του Τρυγονιού κατά την κυνηγετική περίοδο 2021-2022.
Για τον κεντρο-ανατολικό διάδρομο δεν υπάρχουν αρκετά πληθυσμιακά δεδομένα για να εφαρμοστεί το μοντέλο. Παρόλο που η πίεση που ασκείται στο είδος από το κυνήγι είναι πολύ μεγάλη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιορίστηκε στη σύσταση μιας μείωσης της τάξης του 50% στην κάρπωση. Οι περισσότερες χώρες ακολούθησαν αυτή τη σύσταση και μείωσαν την κάρπωση: Αυστρία 3.900, Βουλγαρία 67.000, Κύπρος 17.000, Ελλάδα 145.000, Μάλτα 2.050, Ρουμανία 22.000.
Τα παραπάνω νούμερα στηρίχθηκαν αποκλειστικά σε εκτιμήσεις, καθώς δεν υπάρχουν αξιόπιστα συστήματα παρακολούθησης από τα οποία να προκύπτουν στατιστικά στοιχεία ελέγχου της κάρπωσης. Η Ελληνική Κυβέρνηση, για παράδειγμα, αποφάσισε να ελέγξει τη θήρευση μειώνοντας τον αριθμό Τρυγονιών ανά κυνηγό σε 6 ανά έξοδο, ώστε να μειωθεί και η συνολική κάρπωση. Ωστόσο, προηγούμενες μειώσεις στην κάρπωση ανά έξοδο οδήγησαν τελικά σε αύξηση της συνολικής κάρπωσης. Συγκεκριμένα, ενώ το 2018/19 με 10 Τρυγόνια ανά έξοδο καταγράφηκαν 223.000 θηρευμένα πουλιά, το 2019/20 με τον αριθμό μειωμένο σε 8 ανά έξοδο, είχαμε 234.000 πυροβολημένα πουλιά!
Το καλό παράδειγμα «μηδενικής κάρπωσης» της Γαλλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας ακολούθησε πριν λίγες ημέρες και το Ισραήλ που ανακοίνωσε «μηδενική κάρπωση» για 3 έτη προκειμένου να επιτραπεί στον πληθυσμό να ανακάμψει. Στην Τουρκία, τη Μέση Ανατολή αλλά και στις χώρες της Βορείου Αφρικής, το κυνήγι του είδους επιτρέπεται ακόμα.
Εκτός από τον περιορισμό του νόμιμου κυνηγιού, μία ακόμα σημαντική νίκη θα αποτελέσει η μείωση της λαθροθηρίας. Ένα από τα χειρότερα μέρη στην Ευρώπη είναι τα Ιόνια νησιά στην Ελλάδα, όπου μεγάλοι αριθμοί Τρυγονιών πυροβολούνται θανάσιμα κάθε άνοιξη ενώ μεταναστεύουν.
Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το Τρυγόνι και τη δράση των εταίρων της BirdLife κατά τη διάρκεια του «Έτους για το Τρυγόνι», παρακολουθείστε το σεμινάριο
