Ανεμογεννήτριες στη Σκύρο: δεκαπέντε χρόνια μετά, ο παραλογισμός καλά κρατεί
Μέχρι τις 9/8 ανοιχτή η διαβούλευση για τη νέα ΜΠΕ/ΕΟΑ του έργου
Ούτε τρία, ούτε πέντε, αλλά δεκαπέντε (!) χρόνια έχουν περάσει από τη στιγμή που πρωτοδημοσιοποιήθηκαν τα σχέδια της Ιεράς Μονής Μ. Λαύρας και της εταιρείας ΕΝΤΕΚΑ να μετατρέψουν τον Κόχυλα, το πιο αξιόλογο οικολογικά τμήμα της Σκύρου – και προστατευόμενη περιοχή NATURA – σε ένα αχανές βιομηχανικό πεδίο παραγωγής αιολικής ενέργειας. Τόσα είναι και τα χρόνια που η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ, πάντα μαζί με τη Σκυριανή κοινωνία, προσπαθεί να αποτρέψει αυτό το περιβαλλοντικό έγκλημα στο βασίλειο του Μαυροπετρίτη, καθώς η Σκύρος και ο Κόχυλας φιλοξενούν μία από τις μεγαλύτερες (πιθανώς και τη μεγαλύτερη) αποικία του είδους παγκοσμίως.
Όλα αυτά τα χρόνια, βέβαια, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και χάρη σε μία σειρά από πολύπλευρες δράσεις, η περιοχή NATURA του Κόχυλα έχει αποκτήσει πλήρη επιστημονική και αξιόλογη θεσμική και νομική θωράκιση, ενώ ιδιαίτερης σημασίας έχει υπάρξει και η δημοσιότητα που έχει δοθεί στη συγκεκριμένη υπόθεση όλα αυτά τα χρόνια, έτσι ώστε πλέον η οποία προσπάθεια εξωραϊσμού ενός τόσο επιζήμιου για τη Φύση έργου να έχει απαξιωθεί πλήρως στα μάτια του κοινού. Για αυτό τον λόγο, άλλωστε υπήρξε πριν μερικές εβδομάδες και ηχηρή κοινή παρέμβαση 10 περιβαλλοντικών Οργανώσεων ενάντια σε οποιαδήποτε απόπειρα επαναφοράς στο προσκήνιο του καταστροφικού αυτού έργου.
Σε μία ακόμα προσπάθεια, ωστόσο, να επιβληθεί ο «Νόμος του (οικονομικά) ισχυρού», πριν μερικές εβδομάδες, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (καταληκτική προθεσμία 9/8) η νέα ΜΠΕ για το αναθεωρημένο έργο των 58 ανεμογεννητριών (299,6 MW). Η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ υπέβαλε υπόμνημα σχολιασμού, οπού τεκμηριώνεται η πλήρης ασυμβατότητα του σχεδιαζόμενου έργου με τον χαρακτήρα του Κόχυλα ως προστατευόμενης περιοχής NATURA και τόπου διαφύλαξης της βιοποικιλότητας. Το υπόμνημα είναι διαθέσιμο ΕΔΩ και τα περιεχόμενά του μπορούν να χρησιμοποιηθούν από οποίον-α θέλει να υποβάλει σχόλια στη διαβούλευση.
Οι βασικοί λόγοι που καθιστούν απαγορευτική για το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας οποιαδήποτε σκέψη για αδειοδότηση του συγκεκριμένου έργου είναι οι εξής:
Η ενδελεχής μελέτη του τεύχους Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα πως δεν προκύπτει η παραμικρή βεβαιότητα πως το έργο δεν θα προκαλέσει βλάβη στα προστατευτέα αντικείμενα της περιοχής NATURA – και κατ’ επέκταση στην ακεραιότητά της. Δεν πληρείται, συνεπώς, επ’ ουδενί η απαραίτητη συνθήκη της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43 για τις περιοχές NATURA, σύμφωνα με την οποία οι αρμόδιες εθνικές αρχές συμφωνούν για την υλοποίηση ενός σχεδίου μόνον αφού βεβαιωθούν ότι δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα της περιοχής περί της οποίας πρόκειται. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι:
- Η ΕΟΑ έχει δώσει ιδιαίτερο βάρος στην καταγραφή του Μαυροπετρίτη, και μοιραία βρέθηκε σε αμηχανία σχετικά με το πως θα εξηγήσει ότι ο ΑΣΠΗΕ δεν θα διαλύσει την αποικία του είδους. Έτσι επέλεξε πρώτα να αγνοήσει ορισμένες πολύ κρίσιμες παραμέτρους, όπως ότι τα σμήνη εντόμων που κυνηγάει ο Μαυροπετρίτης στον Κόχυλα θα ελκύονται από τις ανεμογεννήτριες (φαινόμενο που καταγράφεται σε πληθώρα εργασιών), άρα και οι Μαυροπετρίτες θα αναγκάζονται να πετούν κοντά σε αυτές. Και στο επόμενο στάδιο, η ΕΟΑ προτείνει ένα πρωτοεφαρμοζόμενο και σύνθετο πλέγμα μέτρων μετριασμού, στο οποίο όταν δεν φυσάει αρκετά κάποιες α/γ θα σταματούν, μετά θα ξαναλειτουργούν, μερικές θα λειτουργούν συνέχεια, θα υπάρχει όμως και σύστημα αποτροπής πρόσκρουσης με ηχητικά σήματα (που όμως, όπως έχει αναφέρει και ο ΟΦΥΠΕΚΑ, τα συστήματα αυτά έχουν αμφίβολη αποτελεσματικότητα σε περιοχές με μεγάλη συχνότητα διέλευσης αρπακτικών, όπως ο Κόχυλας) κ.ο.κ. Με λίγα λόγια, η προσέγγιση της ΕΟΑ είναι «στου κασίδη το κεφάλι» θα δούμε αν δουλεύουν τα μέτρα μετριασμού – ε, και αν δεν είναι αποτελεσματικά, θα επανασχεδιαστούν, φτάνει να έχουν εγκατασταθεί οι ανεμογεννήτριες.
- Κι αν για τον Μαυροπετρίτη έγινε μία κάποια – αλλά τελικά προφανέστατα ανεπαρκής – προσπάθεια αποτύπωσης της κατάστασης, η ΕΟΑ τα κάνει πραγματικά θάλασσα με τον απειλούμενο Σπιζαετό, που ουσιαστικά... τον εξαφάνισε! Τι κι αν τα αποτελέσματα του Προγράμματος LIFE για τη Βιοποικιλότητα της Σκύρου αναφέρουν την παρουσία 2-3 ζευγαριών, τι κι αν υπάρχουν και πρόσφατες παρατηρήσεις και εντοπισμός ενεργών φωλιών στο ΝΔ τμήμα της περιοχής μελέτης, η ΕΟΑ κατέληξε πως δεν φωλιάζει ο Σπιζαετός στη Σκύρο – και τι πιο εύκολο να καταλήξεις στη συνέχεια πως δε θα υπάρχουν επιπτώσεις στο είδος αυτό.
- Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η μείωση του αριθμού των ανεμογεννητριών από τον αρχικό σχεδιασμό (58 αντί για 111) στην πράξη δεν αποτελεί μείωση του κινδύνου για τα πουλιά, αφού λόγω μεγαλύτερου μεγέθους των α/γ η επιφάνεια σάρωσής τους (η λεγόμενη «ζώνη θανάτου») αυξάνεται κατά 27%!
Πέρα, ωστόσο, από τις μεγάλες και μικρές παραλείψεις και σφάλματα της ΕΟΑ, το ΥΠΕΝ απλά θα πυροβολήσει τα πόδια του αν δώσει άδεια στο συγκεκριμένο έργο, καθώς:
- Θα έρθει σε πλήρη αντίθεση με την ουσία των διατάξεων της απόφασης 51979/21.12.2017 που εκδόθηκε από το ίδιο Υπουργείο, που ορίζει (μεταξύ άλλων) ότι για την προστασία της περιοχής NATURA του Κόχυλα απαγορεύεται σε αυτή η εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ. Η απόφαση αυτή στην πραγματικότητα δεσμεύει και τα αντίστοιχα αποτελέσματα της ΕΠΜ για την περιοχή (η οποία έχει υποβληθεί στο ΥΠΕΝ, αλλά δεν δημοσιοποιείται), ενώ η νομιμότητα και η πληρότητα της τεκμηρίωσής της πιο πάνω απόφασης έχει επιβεβαιωθεί και με απόφαση του ΣτΕ.
- Θα γελοιοποιήσει τον θεσμό των Περιοχών Άνευ Δρόμων («Απάτητα Βουνά») που η ίδια ή ηγεσία του Υπουργείου παρουσίασε με κάθε επισημότητα πριν λίγους μήνες. Ο Κόχυλας περιλαμβάνεται ακριβώς στον κατάλογο των ΠΑΔ με έκταση 10-50 τ.χλμ. που δημοσίευσε το ΥΠΕΝ και θα πρόκειται για πρωτοφανή ανακολουθία αν, αντί για την προστασία, επιλεχθεί η καταστροφή μίας ΠΑΔ, μόνο και μόνο για την εξυπηρέτηση των σχεδιασμών μία εταιρίας.
- Θα εκθέσει για άλλη μια φορά την Ελλάδα απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει χρηματοδοτήσει τα 15 τελευταία χρόνια 3 προγράμματα LIFE που είχαν ως περιοχή δράσης (και) τον Κόχυλα - και ένα εκ των οποίων την ανάδειξη και διατήρηση ακριβώς της συγκεκριμένης περιοχής NATURA. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, θα δοθεί ξανά το μήνυμα ότι το Ελληνικό κράτος βλέπει αυτές τις χρηματοδοτήσεις ευκαιριακά και δεν έχει κανένα πρόβλημα να τις πετάξει στα σκουπίδια μετά από λίγο καιρό.
Συμπερασματικά, οι περιβαλλοντικές και νομικές παράμετροι της υπόθεσης είναι τόσο συντριπτικά εναντίον της αδειοδότησης του έργου, που οποιαδήποτε άλλη εξέλιξη θα αποτελεί εξόφθαλμο και σοβαρότατο σκάνδαλο – και θα βρει απέναντί του όλο το περιβαλλοντικό κίνημα.
