Το ότι οι λίγοι εναπομείναντες Ασπροπάρηδες των Βαλκανίων βρίσκονται στο όριο της επιβίωσης είναι πλέον γνωστό. Σαν να μην έφταναν όλες οι άλλες δυσκολίες που υπάρχουν στις προσπάθειες διατήρησής τους, έρχονται και οι – συνήθεις, πλέον - απαράδεκτες χωροθετήσεις Αιολικών Σταθμών (ΑΣΠΗΕ) μέσα στον πυρήνα του ζωτικού τους χώρου να τους απειλήσουν με το τελειωτικό χτύπημα.
Αυτή την περίοδο βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης δύο τέτοιες περιπτώσεις ΑΣΠΗΕ στη Θράκη:
- Η πρώτη περίπτωση αφορά τον ΑΣΠΗΕ «ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ» στον Έβρο, ακριβώς δίπλα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Μπορεί από την ελληνική πλευρά των συνόρων η θέση εγκατάστασης βρίσκεται σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων από προστατευόμενες περιοχές, ωστόσο οι ανεμογεννήτριες του έργου απέχουν σε απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων από δύο περιοχές NATURA της Βουλγαρίας, εκ των οποίων η μία είναι Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την ορνιθοπανίδα (BG0002106 ‘Yazovir Ivaylovgrad’), πολύ σημαντική για τη διατήρηση του Ασπροπάρη – σύμφωνα με τα στοιχεία της οργάνωσης Bulgarian Society for the Protection of Birds (BSPB), εταίρο της BirdLife και της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ στη Βουλγαρία αλλά και στο Πρόγραμμα LIFE για τον Ασπροπάρη, η φωλιά του απειλούμενου γύπα βρίσκεται σε απόσταση μόλις 5 χιλιομέτρων από τον προτεινόμενο ΑΣΠΗΕ, ενώ ακόμα πιο κοντά στις ανεμογεννήτριες, στα 2 χιλιόμετρα, εντοπίζεται φωλιά – του επίσης απειλούμενου – Χρυσαετού.
Τα παραπάνω παρατίθενται αναλυτικά στην επιστολή της BSPB προς την ελληνική διοίκηση και την αδειοδοτούσα αρχή (Υπουργείο Περιβάλλοντος), την οποία φυσικά συνυπογράφει και υπέβαλε και στη δημόσια διαβούλευση του έργου και η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ, και με την οποία εκφράζεται η έντονη αντίθεσή της στην υλοποίηση του έργου, λόγω των πολύ σοβαρών πιθανών επιπτώσεων στα απειλούμενα είδη πουλιών. Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις εφαρμογής των Ευρωπαϊκών Οδηγιών για τη Φύση, το Δίκτυο NATURA 2000 και τα στοιχεία (είδη – οικότοποι) που προστατεύονται από αυτό αντιμετωπίζονται με ενιαίο τρόπο σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι αποκλειστικά εντός των συνόρων ενός κράτους-μέλους (Κ-Μ). Αν υπάρχει υπόνοια ότι η κατασκευή ενός έργου σε ένα Κ-Μ ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον ενός άλλου Κ-Μ, απαιτείται η λεπτομερής ενημέρωση και εμπλοκή του δεύτερου Κ-Μ στη διαδικασία διαβούλευσης, κάτι που δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα.
- Η δεύτερη επικίνδυνη για τη διατήρηση του Ασπροπάρη περίπτωση ΑΣΠΗΕ βρίσκεται στην περιοχή της ΖΕΠ/ΣΠΠ Κοιλάδας Κομψάτου. Ο φάκελος του ΑΣΠΗΕ «ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ» είχε υποβληθεί για αδειοδότηση το 2021, ωστόσο κατά τη διαδικασία παροχής γνωμοδοτήσεων αποσύρθηκε από την εταιρεία, καθώς τόσο οι περιβαλλοντικές οργανώσεις (ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ και WWF Ελλάς), αλλά και γνωμοδοτούσες υπηρεσίες επεσήμαναν (μεταξύ πολλών άλλων) πως μέρος του έργου βρισκόταν σε απόσταση μικρότερη των 5 χιλιομέτρων από τη θέση φωλιάσματος του Ασπροπάρη στα Θρακικά Μετέωρα: σύμφωνα με το θεσμοθετημένο Σχέδιο Δράσης (ΣΔ) για τον Ασπροπάρη, για την αποτροπή και ελαχιστοποίηση του κινδύνου θνησιμότητας που προκαλείται από τις ανεμογεννήτριες, καθορίζονται ζώνες αποκλεισμού εγκατάστασης και λειτουργίας ΑΣΠΗΕ σε ακτίνα κατ’ ελάχιστον 5 χλμ γύρω από τις υφιστάμενες φωλιές του Ασπροπάρη.
Η εταιρεία απέσυρε, λοιπόν, την ΜΠΕ/ΕΟΑ του έργου προκειμένου να προχωρήσει σε «επανασχεδιασμό» του έργου, αλλά περίπου 1,5 χρόνο μετά, το επανασχεδιασμένο έργο επανέρχεται για αδειοδότηση, με τη βασική αλλαγή στο σχεδιασμό να συνίσταται στο ότι οι θέσεις των ανεμογεννητριών μετακινήθηκαν ελάχιστα μέτρα έξω από τη ζώνη αποκλεισμού των 5 χιλιομέτρων: συγκεκριμένα οι 7 ανεμογεννήτριες του έργου απέχουν από μόλις 70 έως 600 μέτρα από τη ζώνη αυτή! Δεν χρειάζεται κανείς να είναι σοφός για να καταλάβει πως ο «επανασχεδιασμός» του έργου είναι καθαρά προσχηματικός και δεν στοχεύει την ουσιαστική προφύλαξη του είδους.
Την ίδια ώρα, άλλωστε, παραμένει και η ανεπάρκεια της μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) του έργου, αφού κατά παράδοξο τρόπο, παρά την αλλαγή του σχεδιασμού, την αύξηση του μεγέθους των ανεμογεννητριών, την έκδοση τροποποιητικής Βεβαίωσης Παραγωγού, η ΕΟΑ που υποβλήθηκε είναι ακριβώς η ίδια, με τις ίδιες παρατηρήσεις και διαπιστώσεις - και φυσικά τις ίδιες ελλείψεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εργασίες πεδίου της ΕΟΑ σταματούν τον Μάιο, παρά το γεγονός πως ο Ιούνιος και ο Ιούλιος είναι μήνες πολύ έντονης πτητικής δραστηριότητας, τόσο για τον Ασπροπάρη, όσο και για το Όρνιο, που επίσης φωλιάζει στην Κοιλάδα Κομψάτου, καθώς η περίοδος αυτή συμπίπτει με τις μέγιστες ανάγκες των νεοσσών για τάισμα από τους γονείς τους, αλλά και με τις πρώτες πτήσεις των νεαρών πτηνών. Συνεπώς, η απουσία καταγραφής της παρουσίας των πουλιών τη συγκεκριμένη περίοδο αποτελεί ουσιώδη ανεπάρκεια της ΕΟΑ και οδηγεί εκ των πραγμάτων σε σημαντική υποεκτίμηση των δυνητικών επιπτώσεων από την εγκατάσταση του έργου.
Η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ κατέθεσε τις αντιρρήσεις και τον τεκμηριωμένο σχολιασμό στη δημόσια διαβούλευση, που είναι ανοιχτή για τα δύο έργα και θα παρακολουθεί στενά (και) αυτές τις δύο υποθέσεις. Δεδομένου ότι και τα δύο θεσμοθετημένα Σχέδια Δράσης, για τον Ασπροπάρη και για τα υπόλοιπα τρία είδη γυπών (Όρνιο, Μαυρόγυπα, Γυπαετό) θέτουν ως στόχο τη βελτίωση της πληθυσμιακής κατάστασης των παραπάνω ειδών, η απόρριψη έργων που συνιστούν άμεση απειλή για αυτά είναι το ελάχιστο που μπορεί να κάνει η διοίκηση.
