Να σταματήσει η καταστροφή του οικοσυστήματος του μεγάλου ρέματος Ραφήνας

Τα πουλιά εγκαταλείπουν πανικόβλητα τις φωλιές τους, τα αυγά, οι νεοσσοί και οι φωλιές καταστρέφονται. Κι αυτό, παρότι η σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία (2009/147/ΕΕ) για τη διατήρηση των άγριων πουλιών, ορίζει ρητά ότι απαγορεύεται κάθε καταστροφή ή βλάβη των φωλιών και των αυγών των πουλιών. Ως εκ τούτου, η ζημιογόνος επέμβαση στην κοίτη κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου των πουλιών, δεν είναι απλώς μία απαράδεκτη πράξη αλλά επιπλέον είναι και παράνομη. Καταστρέφεται το ενδιαίτημα διαβίωσης των ευρωπαϊκών χελιών (Anguilla anguilla) με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καταλήξουν στη θάλασσα όπου αναπαράγονται. Το ευρωπαικό χέλι είναι χαρακτηρισμένο από τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) ως Κρισίμως Κινδυνεύον είδος.

Το έργο εκτελείται σε περιοχή που έχει καταγραφεί το Αττικόψαρο, ενδημικό προστατευόμενο είδος. Επιπλέον, στην περιοχή απαντάται και η γραμμωτή νεροχελώνα (Mauremys rivulata) που ανήκει στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και αποτελεί είδος κοινοτικού ενδιαφέροντος. Σημειωτέων ότι η εκβολή του ρέματος Ραφήνας είναι χαρακτηρισμένος και  οριοθετημένος (ν.4559/2018, αρ. 54) υγρότοπος Α’ προτεραιότητας.

Το δεύτερο μεγαλύτερο ποτάμι της Αττικής απειλείται να μετατραπεί με τσιμεντοποίηση στον «Κηφισό» της Ανατολικής Αττικής, έναν οχετό ομβρίων. Σήμερα είναι ένα πλούσιο οικοσύστημα, μοναδικό για την ταλαιπωρημένη περιβαλλοντικά περιφέρεια Αττικής. Με πλούσιους υγροτόπους και πλημμυρικά πεδία, με πάνω από 150 είδη πουλιών (πολλά από αυτά απειλούμενα) να ζουν ή να το επισκέπτονται, με ψάρια που κινδυνεύουν με εξαφάνιση,  με βλάστηση που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει πάνω από 2.500 δέντρα, το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας έχει δίκαια χαρακτηριστεί από το κράτος υδατόρεμα Α΄ προτεραιότητας, ρέμα «Ιδιαίτερου Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος» με Προεδρικό Διάταγμα και ορθώς έχει ενταχθεί στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τα νερά, ως «περιοχή που προορίζεται για την προστασία οικοτόπων και ειδών».

Ποταμοσφυριχτής: Καλοκαιρινός επισκέπτης του ρέματος. Έρχεται τον Μάρτιο και η αναπαραγωγή διαρκεί από τον Απρίλιο έως και τον Ιούλιο, συχνά κάνει δύο γέννες. Η φωλιά είναι ουσιαστικά μια μικρή γούβα πάνω σε στεγνά σημεία της κοίτης του ποταμού. Τα έργα στην κοίτη του ποταμού ισοδυναμούν με την καταστροφή της αναπαραγωγικής του περιόδου. 

Παρόλες τις καταπατήσεις, τα κατά τόπους μπαζώματα και τα απαρχαιωμένα έργα διέλευσης (γέφυρες), το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας έχει σώσει μέχρι σήμερα τη Ραφήνα από καταστροφικές πλημμύρες τύπου «Μάνδρας» γιατί έχει παραμείνει φυσικό (με εξαίρεση κάποιες τοπικές παρεμβάσεις πχ .στην εκβολή του) και οι πλημμυρικές του ζώνες στην πεδιάδα των Σπάτων που απορροφούν τα πλεονάζοντα νερά είναι ακόμη άχτιστες. Το έργο διευθέτησης θα αποκόψει το ρέμα από αυτές τις υγροτοπικές εκτάσεις και θα επιτρέψει την εκμετάλλευση όλων αυτών των άχτιστων εκτάσεων.

Το έργο διευθέτησης του ρέματος προϋπολογισμού 101 εκ. ευρώ με ενωσιακή συγχρηματοδότηση και δανεισμό από δύο Ευρωπαϊκές Τράπεζες ακολουθεί απαρχαιωμένες και επικίνδυνες μεθόδους τσιμεντοποίησης, που στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο έχουν αποδειχθεί καταστροφικές για τη φύση και τον άνθρωπο και έχουν εδώ και χρόνια εγκαταλειφθεί. Τουναντίον, ενόψει της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη δαπανώνται εκατομμύρια ευρώ για την επαναφορά των ποταμών στη φυσική τους κοίτη (renaturalisation) και έχει τεθεί ως στόχος στην ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα μέχρι το 2030 η επαναφορά της φυσικής ροής σε 25.000 χιλιόμετρα των ποταμών της Ευρώπης.

Επισημαίνεται ότι, το έργο ξεκίνησε, ενώ το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν  έχει ακόμα αποφανθεί για τη νομιμότητα της οριοθέτησης του ποταμού, η οποία από το 2019 έχει προσβληθεί από κατοίκους και τοπικούς φορείς, που επικαλούνται κατάφωρη παραβίαση του ενωσιακού και εθνικού μας περιβαλλοντικού δικαίου. Η συζήτηση της υπόθεσης στο ΣτΕ έχει προσδιοριστεί για τις 4.10.2023. Ήδη έχει ασκηθεί και αίτηση αναστολής με αίτημα προσωρινής διαταγής που θα συζητηθεί τις ερχόμενες ημέρες.

Να σταματήσουν άμεσα οι καταστρεπτικές επεμβάσεις στον υγρότοπο της εκβολής  του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας!

Να επανεξεταστούν οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα επιτάσσει η Ενωσιακή και Εθνική Περιβαλλοντική νομοθεσία.

Καλαμοποταμίδα: Καλοκαιρινός επισκέπτης του ρέματος. Έρχεται κυρίως τον Απρίλιο και η αναπαραγωγική περίοδος ξεκινά στα τέλη του μήνα και διαρκεί ως τον Ιούλιο. Φτιάχνει τη φωλιά του εντός καλαμιών, σε ύψος που φτάνει και τα δύο μέτρα από το έδαφος.

Ψευταηδόνι: Μόνιμος κάτοικος της περιοχής του ρέματος, όπου και φωλιάζει. Η αναπαραγωγική του περίοδος ξεκινά τον Απρίλιο (μπορεί και λίγο νωρίτερα) και φτιάχνει τη φωλιά του εντός καλαμιών ή άλλων πυκνών υδροχαρών φυτών, σε ύψος 30-50 εκατοστών συνήθως.

Νερόκοτα: Μόνιμος κάτοικος της περιοχής του ρέματος όπου και φωλιάζει. Φτιάχνει τη φωλιά της μέσα στα καλάμια συνήθως κοντά στο έδαφος, η αναπαραγωγική περίοδος ξεκινά από τον Μάρτιο.