Ένα ελπιδοφόρο νέο για τη φετινή ημέρα NATURA 2000 (21 Μαΐου)
Μία μεγάλη έκπληξη επεφύλασσε η παρακολούθηση των πληθυσμών του Όρνιου από την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE IP 4 NATURA και της εφαρμογής του Εθνικού Σχέδιου Δράσης για τους γύπες, καθώς δύο από τα Όρνια που διαχείμασαν φέτος στην Πάρνηθα ζευγάρωσαν και φώλιασαν εκεί! Πρόκειται, φυσικά, για ένα ιδιαίτερα αξιοσημείωτο γεγονός, αν αναλογιστεί κανείς ότι δεν υπάρχει επιβεβαιωμένη αναπαραγωγή του είδους στην περιοχή τουλάχιστον από τη δεκαετία του ‘70! [1]
Στη σημαντική αυτή ανακάλυψη συνέβαλε καταλυτικά το γεγονός πως το ένα από τα δύο μέλη του ζευγαριού φέρει δορυφορικό πομπό, καθώς πρόκειται για Όρνιο που απελευθερώθηκε το 2021 στο όρος Αράκυνθος από τον Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου (νυν Μονάδα Διαχείρισης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.), σε συνεργασία με πολλούς ακόμη δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.
Η σημασία του φωλιάσματος του Όρνιου, είδους απειλούμενου με εξαφάνιση, στην περιοχή είναι πολύπλευρη, καθώς:
- Οποιαδήποτε εποίκηση νέας θέσης από το είδος αυξάνει το εύρος κατανομής του στην ηπειρωτική Ελλάδα, η οποία σήμερα είναι περιορισμένη σε λίγες μόνο περιοχές. Το χαρακτηριστικό, επίσης, των Όρνιων να δημιουργούν αποικίες, δίνει ελπίδες πως και άλλα άτομα του είδους πιθανώς να τα ακολουθήσουν στο μέλλον, εφόσον ο βιότοπος της Πάρνηθας αποδειχθεί φιλόξενος γι’ αυτά.
- Αναδεικνύει την αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα που εμφανίζει το φυσικό περιβάλλον της Πάρνηθας, παρά τις διαχρονικές και έντονες πιέσεις που δέχεται, καθώς το Όρνιο αποτελεί είδος με αυξημένες και ιδιαίτερες οικολογικές απαιτήσεις, που φαίνεται πως η Πάρνηθα ενδεχομένως έχει τις δυνατότητες να καλύψει.
Αν και το φώλιασμα των προστατευόμενων γυπών στην Πάρνηθα αποτελεί αυτοτελώς ένα αδιαμφισβήτητα σημαντικό γεγονός, η εδραίωση μιας αποικίας του είδους σε μια περιοχή αποτελεί μακρά διαδικασία. Στην ουσία, πρέπει πρώτα τα ίδια τα πουλιά να «αποφασίσουν» σε βάθος χρόνου αν θα έχουν πιο σταθερή παρουσία στην Πάρνηθα και στη συνέχεια να πλαισιωθεί αυτή η φυσική διαδικασία με δράσεις διατήρησης (όπως π.χ. η κατασκευή χώρου ενισχυτικής παροχής τροφής), που θα υποστηρίζουν την ευνοϊκή κατάσταση του πληθυσμού.
Τονίζουμε ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό τα πουλιά να παραμείνουν ανενόχλητα καθ’ όλη την περίοδο αναπαραγωγής (που στο Όρνιο κρατάει πολλούς μήνες), π.χ. από φωτογράφους, πτήσεις drones και άλλες πιθανά οχλούσες δραστηριότητες, όπως άλλωστε ορίζει ξεκάθαρα και η σχετική νομοθεσία[2]. Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να δημοσιοποιηθεί οποιαδήποτε άλλη πληροφορία αφορά τη θέση φωλιάσματος. Η αναπαραγωγή είναι μια πολύ απαιτητική διαδικασία στη φύση και η επανεποίκηση της Πάρνηθας από το Όρνιο μετά από τόσες δεκαετίες είναι ακόμη πιο δύσκολη, επομένως θα πρέπει όλοι να συμβάλλουμε με κάθε τρόπο στη διασφάλιση της επιτυχίας της.
Η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ παρακολουθεί στενά τον μικρό αυτό πληθυσμό των Όρνιων, έτσι ώστε, εφόσον απαιτηθεί και πάντα σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες, να προβεί σε κάθε απαραίτητη ενέργεια που θα διασφαλίσει την ομαλή διαβίωσή τους στην περιοχή.
[1] Τα τελευταία χρόνια, μικρές ομάδες ή μεμονωμένα άτομα Όρνιου επισκέπτονται την Πάρνηθα και έχουν παρατηρηθεί από ερευνητές και φυσιολάτρες, πρόκειται, ωστόσο, για περιστασιακές, συνήθως ολιγοήμερες, επισκέψεις για αναζήτηση τροφής ή για διερχόμενα άτομα κατά τις μετακινήσεις τους.
[2] Σύμφωνα με την ΚΥΑ Η.Π. 37338/1807/Ε.103/1-9-2010, για όλα τα άγρια πουλιά απαγορεύεται η σκόπιμη ενόχλησή τους, συμπεριλαμβανομένης της φωτογράφησης, κινηματογράφησης και βιντεοσκόπησής τους, ιδίως κατά την περίοδο αναπαραγωγής και εξαρτήσεως των νεοσσών, όταν η δραστηριότητα αυτή έχει σημαντικές αρνητικές συνέπειες για τη διατήρηση των άγριων πουλιών.
