Αν η ζωή μας σήμερα εξαρτάται από το ηλεκτρικό ρεύμα, στο μέλλον όλα δείχνουν πως η εξάρτηση αυτή θα γίνεται όλο και πιο έντονη. Πόσο κινδυνεύουν όμως τα πουλιά από τη ραγδαία αύξηση της ζήτησης για ενέργεια και την επιταχυνόμενη επέκταση των δικτύων μεταφοράς και διανομής της; Και με ποιους τρόπους μπορούμε να κάνουμε τα σύγχρονα και μελλοντικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης πιο ασφαλή και φιλικά για τα πουλιά;
Αυτά τα ερωτήματα κλήθηκε να συζητήσει και να απαντήσει μια ομάδα από 20 περιβαλλοντικές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, που πήραν μέρος τον Νοέμβριο του 2023, στο εργαστήριο «Connecting Biodiversity». Το εργαστήριο διοργανώθηκε στο Βερολίνο στο πλαίσιο του έργου LIFE «SafeLines4Birds» υπό τον συντονισμό της Πρωτοβουλίας για το Δίκτυο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Renewables Grid Initiative - RGI).
Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, οι συμμετέχουσες οργανώσεις αντάλλαξαν εμπειρίες σχετικά με διαθέσιμες λύσεις και πιθανές στρατηγικές μετριασμού των κινδύνων για τα πουλιά, με γνώμωνα τις οποίες καθόρισαν τα επόμενα βήματα για την εξασφάλιση πιο φιλικών προς τα πουλιά υποδομών του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Στο τέλος της συνάντησης, οι συμμετέχοντες συνέταξαν και συνυπέγραψαν επτά (7) βασικές αρχές για ένα πιο φιλικό στα πουλιά δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.
Τον Ιούνιο του 2024, δημοσιεύθηκε το τελικό κείμενο των αρχών με την υποστήριξη 24 οργανώσεων και φορέων από 18 χώρες που συν-αποτελούν την ευρωπαϊκή Κοινότητα για τη διατήρηση της φύσης.
Όπως διαπιστώνουν και οι φορείς, η επιτυχία της ενεργειακής μετάβασης συνδέεται στενά με την υιοθέτηση μέτρων πρόληψης και μετριασμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδέονται με τις υποδομές του δικτύου μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Παγκοσμίως, έως και 1 δισεκατομμύριο πουλιά σκοτώνονται από πρόσκρουση ή ηλεκτροπληξία ενώ στην Ελλάδα το πρόβλημα είναι υπαρκτό και γνωστό εδώ και δεκαετίες, χάρη και στις πληροφορίες που μας παρέχουν οι δορυφορικοί πομποί.
Όταν τα πουλιά και τα σημαντικά ενδιαιτήματά τους δεν λαμβάνονται υπόψη στον σχεδιασμό και τις διαδικασίες συντήρησης του δικτύου, οι κίνδυνοι για αυτά αυξάνονται. Τέτοιοι είναι οι προσκρούσεις σε εναέριες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η ηλεκτροπληξία και η ανθρωπογενής όχληση που προκαλείται κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης και επίβλεψης του δικτύου και μπορούν να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό την επιβίωση ορισμένων ειδών.
Για αυτό και οι οργανώσεις, προκρίνουν ως εξαιρετικά σημαντική και κρίσιμη τη λήψη κατάλληλων μέτρων, τόσο κατά το στάδιο του σχεδιασμού όσο και στη φάση συντήρησης των υποδομών, που θα μας επιτρέψουν να διασφαλίσουμε ότι αντιμετωπίζουμε ολιστικά την τριπλή πρόκληση του κλίματος, της ενέργειας και της κρίσης βιοποικιλότητας.
Μεταξύ άλλων, μέτρα-κλειδιά για την πρόληψη και τον μετριασμό των κινδύνων για τα πουλιά κατά μήκος των γραμμών μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελούν: η αποφυγή κατασκευής δικτύων σε ευαίσθητες περιοχές, η εγκατάσταση σημαντήρων για τη μείωση της πιθανότητας πρόσκρουσης, η διαμόρφωση φιλικών προς τα πουλιά στύλων για τη μείωση της ηλεκτροπληξίας και, όπου είναι δυνατόν, η υπογειοποίηση των γραμμών για την πλήρη εξάλειψη κάθε κινδύνου.
Οι 7 βασικές αρχές που προκρίνουν οι οργανώσεις, είναι:
1. Ουσιαστικές και εποικοδομητικές πολυμερείς ανταλλαγές απόψεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο
2. Συνεργασίες σε επίπεδο κρατών-μελών
3. Βιώσιμες πηγές χρηματοδότησης για την κοινωνία των πολιτών
4. Τυποποίηση της συλλογής δεδομένων για τα πουλιά στο πλαίσιο μιας προσέγγισης ανοικτής διάθεσής τους
5. Ολοκληρωμένοι χάρτες επικινδυνότητας πτηνών σε εθνικό επίπεδο
6. Βελτιωμένη εφαρμογή του ευρωπαϊκού νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου
7. Ισχυρές ευρωπαϊκές τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές
Οι αρχές αυτές μπορούν να χρησιμεύσουν ως κατευθυντήριες οδηγίες απευθυνόμενες προς τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και ως βάση περαιτέρω διαλόγου με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη: από τους ειδικούς της διατήρησης και τους επιστήμονες ως τις ρυθμιστικές αρχές και τους ίδιους τους παρόχους.
Διαβάστε αναλυτικά τις θέσεις της ευρωπαϊκής Κοινότητας για τη διατήρηση της φύσης
