Την παύση των εργασιών καταστροφής της παρόχθιας βλάστησης στις εκβολές του Μεγάλου Ρέματος στη Ραφήνα και την προστασία και ανάδειξη του σημαντικού αυτού υγροτόπου ζητά με επιστολή της προς τον δήμο Ραφήνας - Πικερμίου και την Περιφέρεια Αττικής η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Εκκαθάριση παρόχθιας βλάστησης με χρήση μπουλντόζας © Αντώνης Λάζαρης
Η εκβολή του Μεγάλου Ρέματος στη Ραφήνα αποτελεί ένα πολύ μικρό, αλλά εξαιρετικά σημαντικό υγρότοπο της Αττικής. Μέχρι τώρα έχουν καταγραφεί πάνω από 90 είδη πουλιών, 31 εκ των οποίων αποτελούν είδη Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (SPEC) ενώ 8 περιλαμβάνονται στο Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Η σημασία του για τα πουλιά είναι αρκετά μεγάλη κατά τις μεταναστευτικές περιόδους της άνοιξης και του φθινοπώρου, όπου αυτά χρειάζονται να κάνουν στάσεις για να τραφούν και να ξεκουραστούν. Τον χειμώνα, παρατηρούνται αρκετοί ερωδιοί, Αλκυόνες και γλάροι, ενώ το καλοκαίρι φωλιάζει στην ξερή κοίτη ο Ποταμοσφυριχτής (Charadrius dubius), ένα πολύ μικρό παρυδάτιο με χαρακτηριστικό τρέξιμο.
Παρά το μικρό του μέγεθος, ο υγρότοπος αυτός έχει κατά διαστήματα φιλοξενήσει πολύ σπάνια πουλιά, με την πιο πρόσφατη καταγραφή να αφορά μία Νανοπουλάδα (Porzana pusilla), ένα μικρό και εξαιρετικά σπάνιο μεταναστευτικό είδος που συχνάζει σε καλαμώνες. Το συγκεκριμένο πουλί καταγράφεται πολύ δύσκολα στη χώρα μας και αποτελεί από τα πιο περιζήτητα είδη για Έλληνες, αλλά και ξένους παρατηρητές πουλιών, που δεν διστάζουν να φτάσουν μέχρι τη Λέσβο για να το βρουν την άνοιξη, όπου έχουμε και τις περισσότερες καταγραφές.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή το ρέμα είναι οι ανθρώπινες παρεμβάσεις στην κοίτη του και κυρίως οι καταστροφικές εργασίες «καθαρισμού» με τη χρήση μπουλντόζας που καταστρέφουν τη φυσική βλάστηση. Είναι χαρακτηριστικό το ότι η Νανοπουλάδα, που χρειάζεται τα καλάμια, παρατηρήθηκε να κινείται σε μια έκταση που δεν ξεπερνούσε τα 20 μέτρα μήκος γιατί απλά τόση ήταν η έκταση των καλαμιών που είχαν απομείνει μετά τον τελευταίο «καθαρισμό».
Η εκβολή του Μεγάλου Ρέματος θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης εναλλακτικού τουρισμού, μέσω της παρατήρησης και φωτογράφησης των πουλιών (birdwatching) που εμφανίζονται όλες τις εποχές, εφόσον υπάρξει αλλαγή στάσης από πλευράς των τοπικών αρχών και αναγνωρίσουν τη σημασία και το ρόλο του ρέματος. Δυστυχώς, τα πολύπαθα ρέματα της Αττικής, όσα από αυτά δεν έχουν μπαζωθεί και εξαφανιστεί κάτω από δρόμους, έχουν στερηθεί τις φυσικές τους εκτάσεις λόγω εγκιβωτισμού και τσιμεντοποίησης των πρανών τους με αποτέλεσμα να πλημμυρίζουν μετά από έντονες βροχοπτώσεις, κάτι που έχει καταστροφικές συνέπειες όπως παρατηρήθηκε και πρόσφατα στην Αττική. Σημαντικό εργαλείο για την επίλυση των προβλημάτων αυτών αναμένεται να είναι η υιοθέτηση και εφαρμογή της Στρατηγικής για τη διατήρηση των υγροτόπων της Αττικής και την προσαρμογή τους στην κλιματική αλλαγή.
