Μια νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε από τη BirdLife Ευρώπης & Κεντρικής Ασίας επιβεβαιώνει ότι η ΕΕ δεν θα επιτύχει την προθεσμία που η ίδια έχει θέσει για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας, όπως περιγράφεται στη «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020» [3]. Μια λεπτομερής ανάλυση της προόδου μέχρι το 2018 δείχνει ότι η στρατηγική απέτυχε σε συνολικό επίπεδο.
Ουσιαστική πρόοδος έχει πραγματοποιηθεί μόνο στον αγώνα για την καταπολέμηση των χωροκατακτητικών ξενικών ειδών, ενώ περιορισμένη πρόοδος έχει επιτευχθεί σε τομείς που ελέγχονται άμεσα από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα κράτη μέλη απέτυχαν σε μεγάλο βαθμό να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Η έκθεση δείχνει ότι υπάρχει μια τερατώδη αποτυχία να αλλάξουν οι θεμελιώδεις πολιτικές που προκαλούν την απώλεια της βιοποικιλότητας, δηλαδή στη γεωργία, την αλιεία, τη δασοπονία, την ενέργεια και τη χρηματοδότηση.
Ο Ariel Brunner, Επικεφαλής Πολιτικής της BirdLife Ευρώπης δήλωσε ότι: «Η ζωή στη γη πεθαίνει και μέχρι τώρα οι πολιτικοί μας έχουν προσφέρει μόνο ομιλίες και υψηλές προθέσεις, ενώ συστηματικά προωθούν τα ισχυρά συμφέροντα. Το «παράθυρο ευκαιρίας» για να σώσουμε τον πλανήτη μας κλείνει γρήγορα - χρειαζόμαστε τόσο τις εθνικές κυβερνήσεις όσο και την ηγεσία της ΕΕ να ξυπνήσουν και να δράσουν τώρα, προτού να είναι πολύ αργά.».
Κύρια συμπεράσματα της έκθεσης:
- Μικρή πρόοδος σε δράσεις που απαιτούν χρηματοδότηση, νομοθεσία, εφαρμογή ή επιβολή, δηλαδή αποτυχία επίτευξης εκείνων των στόχων που απαιτούσαν πολιτική βούληση και δέσμευση απέναντι στη Στρατηγική.
- Δομικά προβλήματα που αφορούν τις δαπάνες για τη βιοποικιλότητα και την ευρύτερη χρηματοοικονομική αναφορά, όπως η αδυναμία χρηματοδότησης του Δικτύου Natura 2000.
- Μεγάλες αποτυχίες στην ευρύτερη εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ και στην πολιτική συνοχή της στρατηγικής με άλλους τομείς, αδυναμία αντιμετώπισης των καταναλωτικών προτύπων, αδυναμία στη σταδιακή κατάργηση των επιζήμιων για το περιβάλλον επιδοτήσεων και αδυναμία στη παρουσία πράσινου χαρακτήρα στην Κοινή Αγροτική Πολιτική.
Η έκθεση επιβεβαιώνει ότι το περιβάλλον και ειδικότερα η βιοποικιλότητα, δεν συγκαταλέγονται στις πολιτικές προτεραιότητες της σημερινής Επιτροπής. Το «χαρτοφυλάκιο» του περιβάλλοντος δεν διέθετε εξειδικευμένο Επίτροπο και κανένας από τους Αντιπροέδρους της Επιτροπής δεν ήταν υπεύθυνος για την αντιμετώπιση των απειλών που προκαλούνται από την απώλεια βιοποικιλότητας και την κλιματική αλλαγή. Ακόμη και μέσα από μια εθνική οπτική, η κατάσταση ήταν ακόμη πιο δύσκολη. Τα κράτη μέλη και οι υπουργοί του Συμβουλίου συστηματικά αποδυνάμωσαν κάθε φιλοδοξία στις προτάσεις της Επιτροπής, θέτοντας σαφώς τα συμφέροντα των λόμπι της εντατικής γεωργίας, της αλιείας και της αυτοκινητοβιομηχανίας πάνω από το δημόσιο συμφέρον.
Η Barbara Herrero Cangas, Υπεύθυνη Πολιτικής για τη Φύση της BirdLife Ευρώπης δήλωσε ότι: «Ο Επίτροπος Vella μπορεί ακόμη να μείνει στην ιστορία, φέρνοντας ενώπιον των δικαστηρίων, χώρες που καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα και παραβιάζουν το δίκαιο της ΕΕ. Όποιος αναλάβει την Προεδρία της επόμενης Επιτροπής, πρέπει να καταστήσει τη βιοποικιλότητα και την κλιματική αλλαγή ως κορυφαίες προτεραιότητες, διαθέτοντας ειδικά περιβαλλοντικά χαρτοφυλάκια και δημιουργώντας προγράμματα εργασίας που να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους που απειλούν την επιβίωσή μας.».
Η Διακυβερνητική Επιστημονική και Πολιτική Πλατφόρμα για τη Βιοποικιλότητα και τις Οικοσυστημικές Υπηρεσίες (IPBES) δημοσίευσε πρόσφατα μια έκθεση που περιγράφει λεπτομερώς την καταστροφική και άνευ προηγουμένου απώλεια της παγκόσμιας βιοποικιλότητας. Οι ρυθμοί εξαφάνισης των ειδών «επιταχύνουν», ενώ αυτή τη στιγμή απειλούνται με εξαφάνιση περισσότερα από 1.000.000 είδη, κυρίως λόγω της ανεπαρκούς ανταπόκρισης σε παγκόσμιο επίπεδο για να σταματήσει αυτό το φαινόμενο. Ως οι κυριότερες αιτίες της οικολογικής κατάρρευσης, χαρακτηρίζονται οι πολιτικές στον τομέα της γεωργίας, της αλιείας και της ενέργειας. Στην ΕΕ, τα ισχυρά συμφέροντα έχουν εμποδίσει τις «μετασχηματιστικές αλλαγές» που είναι απαραίτητες για την αποκατάσταση και την προστασία της φύσης.
Οι Ευρωπαϊκές εκλογές έχουν καθοριστική σημασία για τον καθορισμό του κατά πόσο η ΕΕ θα ξεκινήσει να αντιμετωπίζει τις κρίσεις του κλίματος και της βιοποικιλότητας ή θα συνεχίσει προς την κοινωνική κατάρρευση.
Σημειώσεις:
[1] Η πλήρης έκθεση είναι διαθέσιμη εδώ.
[2] Η συνοπτική έκθεση είναι διαθέσιμη εδώ.
[3] Η Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020, που εγκρίθηκε το 2011, παρέχει ένα πλαίσιο δράσης για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημικών υπηρεσιών και καθορίζει την ενίσχυση της συμβολής της ΕΕ στην αποτροπή της απώλειας βιοποικιλότητας παγκοσμίως. Για να επιτευχθεί αυτό, η στρατηγική έχει έξι στόχους που καλύπτουν τη νομοθεσία της ΕΕ για τη φύση, τα οικοσυστήματα και τις υπηρεσίες που παρέχουν, τη γεωργία και τη δασοκομία, το θαλάσσιο περιβάλλον, τα χωροκατακτητικά ξενικά είδη και την απώλεια βιοποικιλότητας παγκοσμίως. Οι στόχοι συνοδεύονται από λεπτομερείς ενέργειες για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η BirdLife Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας είναι εταίρος μιας συνεργασίας μεταξύ 48 εθνικών οργανισμών διατήρησης και ηγέτης στη διατήρηση των πουλιών. Η μοναδική προσέγγιση μας σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, μας επιτρέπει να παρέχουμε υψηλό αντίκτυπο και μακροπρόθεσμη διατήρηση προς όφελος της φύσης και των ανθρώπων. Η BirdLife Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας είναι μία από τις έξι περιφερειακές γραμματείες που συνθέτουν την BirdLife International. Με έδρα τις Βρυξέλλες, υποστηρίζει την εταιρική σχέση της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας και είναι παρούσα σε 47 χώρες, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Με περισσότερα από 4.100 μέλη στην Ευρώπη, δύο εκατομμύρια μέλη και δεκάδες χιλιάδες εξειδικευμένους εθελοντές, η BirdLife Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας, μαζί με τους εθνικούς της εταίρους, κατέχει ή διαχειρίζεται περισσότερες από 6000 προστατευόμενες περιοχές συνολικού εμβαδού 320.000 εκταρίων.
