Λευκός Πελαργός

Οι πελαργοί είναι κοσμοπολίτικα πουλιά, καθώς απαντούν σε όλα τα θερμά και εύκρατα μέρη της γης, έκτος από τη Νέα Ζηλανδία, την Ωκεανία και τη Βόρεια Αμερική. Απολιθώματα πελαργών βρέθηκαν σε στρώματα του Ολιγοκαίνου, ηλικίας 50 εκατομμυρίων ετών. Σήμερα σε όλον τον κόσμο ζουν 17 είδη πελαργών, από τα οποία στην Ευρώπη, όπως και στην Ελλάδα, απαντούν μόνο ο Λευκός Πελαργός (Ciconia ciconia) και ο Μαύρος Πελαργός (Ciconia nigra).

Ο Λευκός Πελαργός ανήκει στην τάξη των πελαργόμορφων πτηνών, συγγενεύοντας με τους ερωδιούς, τις ιβίδες και τις χουλιαρομύτες. Όπως τα είδη αυτά, ξεχωρίζουν τα μακριά πόδια και ράμφος του, που του επιτρέπουν να κινείται και να τρέφεται μέσα και κοντά στο νερό –έτσι, κατατάσσεται συχνά σε μια ομάδα πτηνών που αποκαλούμε καλοβατικά πτηνά. Οι πελαργοί, σε σύγκριση με τους λοιπούς συγγενείς, προτιμούν κάπως ξηρότερα ενδιαιτήματα, συνεχίζοντας όμως να έχουν ανάγκη υγροτόπους και παρόμοιες εκτάσεις για την επιβίωσή τους.

Έχει ιδιαίτερα μεγάλο μέγεθος (95-100εκ) και άνοιγμα φτερών (195-205εκ) αντίστοιχα! Το κόκκινο ράμφος του είναι ένα χαρακτηριστικό που μοιράζεται με συγγενικό του τον Μαύρο Πελαργό, από τον οποίο ξεχωρίζει όμως εύκολα χάρη, φυσικά, στο λευκό χρώμα του φτερώματός του, που αντικαθίσταται με μαύρο μόνο στα ερετικά φτερά (μεγάλα φτερά της φτερούγας που χρησιμοποιούνται για πτήση) και τα καλυπτήριά τους. Οι μακριές φτερούγες του είναι κατάλληλες για ανεμοπορία, αν και συχνά πετάει μικρές αποστάσεις με αργά φτεροκοπήματα.

Ο Μαύρος Πελαργός είναι λίγο μικρότερος από το πελαργό και όλο του το φτέρωμα είναι μαύρο, έκτος από την κοιλιά, ένα μέρος από το στήθος και τα κάτω καλυπτήρια της ουράς, που είναι λευκά. Το ράμφος του, επίσης, δεν είναι τόσο ψηλό και τόσο πλατύ όσο του πελαργού, και γι' αυτό φαίνεται μακρύτερο. Σε αντίθεση με τον Λευκό Πελαργό, προτιμά να πετά παρά να ανεμοπορεί και ζει μακριά από την ανθρώπινη παρουσία, σε δάση. Χτίζει τη φωλιά του στην κορυφή μεγάλων, ψηλών δέντρων -στη χώρα μας σπάνια και σε βράχια - και συχνάζει κοντά στα τέλματα, τους βάλτους και τις λίμνες, που βρίσκονται στις παρυφές του δάσους, όπου φωλιάζει. Είναι πιο σπάνιος από τον Λευκό Πελαργό, έχει όμως την ίδια εξάπλωση, τις ίδιες περίπου συνήθειες, τους ίδιους εχθρούς και ακολουθεί την ίδια μεταναστευτική διαδρομή με τον Λευκό Πελαργό.

Ένα πούλι τόσο μεγάλο όσο είναι ο πελαργός δεν μπορεί να είναι εκλεκτικό στην τροφή του, γιατί χρειάζεται μεγάλη ποσότητα. Πραγματικά οι πελαργοί τρέφονται με κάθε είδους μικρά ζώα όπως έντομα, που τα καταπίνουν ολόκληρα ή αφού τα τεμαχίσουν προηγουμένως. Η διατροφή τους περιλαμβάνει ερπετά (φίδια και σαύρες), αμφίβια (βατράχια και φρύνους), μικρά θηλαστικά (αρουραίους, ποντίκια, τυφλοπόντικες) και έντομα (νύμφες, κολεόπτερα, και ορθόπτερα). Επίσης τρέφονται με αυγά και νεοσσούς διαφόρων πουλιών.

Σπάνια αναζητούν ψάρια αλλά όταν τα βρουν, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της μετανάστευσης, τα καταναλώνουν σε μεγάλους αριθμούς. Τρέφεται γρήγορα όταν υπάρχει αφθονία τροφής. Έχει παρατηρηθεί ότι ένας πελαργός έφαγε 44 ποντίκια και ένα βάτραχο σε μια ώρα. Ένας άλλος έπιασε 25-30 τριζόνια σε ένα λεπτό και ένας τρίτος 77 σκουλήκια σε 18 λεπτά.

Αναλόγως την εποχή και τις καιρικές συνθήκες προσαρμόζεται και η διατροφή του. Σε χρονιές ξηρασίας ο πελαργός τρέφεται με έντομα και ποντίκια ενώ σε περιόδους βροχών τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με υδάτινους οργανισμούς.

Κυρίως τρέφεται μόνος του ή σε ζευγάρια, αλλά όταν υπάρχει αφθονία τροφής παρατηρούνται οικογένειες ή και μεγάλα κοπάδια. Tην περίοδο της αναπαραγωγής τρέφεται κοντά στην φωλιά 500-1000 μ. αν χρειαστεί όμως μπορεί να απομακρυνθεί από 3 έως 5 χιλιόμετρα ίσως και περισσότερο.

Ακρίδες και Πελαργοί

Κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης, αλλά και την περίοδο της διαχείμασης, οι πελαργοί μπορούν να συγκεντρωθούν σε ομάδες των 50.000 έως 100.000 ατόμων σε περιοχές που έχουμε μεγάλες πληθυσμιακές εκρήξεις από ακρίδες. Παραμένουν στην άκρη των πυρκαγιών που ανάβουν στις σαβάνες οι κεραυνοί και πιάνουν πληγωμένα και ζαλισμένα έντομα και μικρά θηλαστικά.

Ο λόγος για τον οποίο μερικοί από τους πελαργούς της δυτικής Ευρώπης προτιμούν μερικές φορές τη ζώνη του Sahel αντί του εσωτερικού δέλτα του ποταμού Νίγηρα μπορεί να εξηγηθεί με το ξεκίνημα και την ποσότητα των ετήσιων βροχοπτώσεων στην περιοχή. Όταν οι βροχές πλημμυρίζουν την έρημο, η βλάστηση αναπτύσσεται αμέσως και αυξάνεται σε τέτοιο βαθμό ώστε να καλύψει πολύ μεγάλες εκτάσεις σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Τα έντομα, ειδικά οι ακρίδες, εξερευνούν αυτόν τον βιότοπο μέχρι να βρουν το κατάλληλο σημείο για να αρχίσουν τον πολύ σύντομο κύκλο αναπαραγωγής τους.

Μετά από τις καλοκαιρινές βροχές στο Sahel ο τεράστιος αριθμός ακρίδων προσελκύει ένα τεράστιο αριθμό από θηρευτές, όπως αετούς, γεράκια, πελαργούς. Αν και αυτοί οι θηρευτές εμφανίζονται σε πολύ μεγάλους αριθμούς, παρόλα αυτά δεν ασκούν σημαντική επίδραση στον πληθυσμό της ακρίδας, η οποία εμφανίζεται σε ομάδες εκατομμυρίων ατόμων. Οι ακρίδες αλλά και άλλα μεγάλα έντομα αποτελούν την σημαντικότερη πηγή τροφής για τους πελαργούς αυτή την περίοδο. Οι πελαργοί μπορούν να φάνε εκατοντάδες ακρίδες καθημερινά, των οποίων το βάρος δεν ξεπερνά μερικά δέκατα του γραμμαρίου. Μεγάλες περίοδοι με ξηρασία που έπληξαν στο παρελθόν την περιοχή αυτή της Αφρικής έπαιξαν πολύ αρνητικό ρόλο στους πληθυσμούς του πελαργού.

Λόγω αυτής της συμπεριφοράς των πελαργών δηλαδή το να ακολουθούν τις ακρίδες από την μια περιοχή στην άλλη στους χώρους διαχείμασης, καθιστά πολύ δύσκολη την δυνατότητα λήψης κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων για την αποτελεσματική προστασίας τους στις περιοχές αυτές.

Λευκός Πελαργός: ένας μετανάστης μεγάλων αποστάσεων

Είναι είδος μεταναστευτικό, με την μεγάλη πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού πληθυσμού να μεταναστεύει στην Αφρική τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο, συχνά σε εντυπωσιακά κοπάδια. Νεαρά και ενήλικα άτομα έχουν διαφορετικά χρονικά Το είδος μεταναστεύει χρησιμοποιώντας τα θερμικά ρεύματα για να μην φτεροκοπεί, ώστε να εξοικονομήσει ενέργεια. Αποφεύγει να διασχίζει την ανοιχτή θάλασσα, κι έτσι παρατηρούνται συγκεντρώσεις του είδους σε στενωπούς όπως ο Βόσπορος, τα Αντικύθηρα, το Γιβραλτάρ κ.ά. Ελάχιστα άτομα διαχειμάζουν στην περιοχή. Επιστρέφει στις περιοχές αναπαραγωγής τον Μάρτιο – Απρίλιο.

Επιστρέφει στις περιοχές αναπαραγωγής του τον Μάρτιο – Απρίλιο ώστε να προετοιμάσει κάποια προϋπάρχουσα ή και νέα φωλιά. Η φωλιά αυτή έχει συνήθως διάμετρο 70 – 80 εκ., αν και υπάρχουν περιπτώσεις φωλιών εκπληκτικών διαστάσεων!

Η φωλιά των Λευκών Πελαργών είναι βασικός λόγος της φήμης τους, καθώς προτιμούν να φωλιάζουν λιγότερο σε δέντρα και φυσικές θέσεις και περισσότερο σε ανθρώπινες κατασκευές όπως εκκλησίες και καμπαναριά, καμινάδες, σπίτια, αποθήκες, σιλό και ηλεκτρικούς στύλους. Οι θέσεις αυτές προσφέρουν θέαση στην τριγύρω περιοχή, για τον εντοπισμό τροφής αλλά και θηρευτών.

Η φωλιά είναι κατασκευασμένη από μεγάλα κλαδιά και εμπλουτίζεται με χώμα, χόρτα ακόμη και ανθρώπινα απορρίματα όπως κουρέλια κ.α. Όπως όλες οι φωλιές, απαιτεί περιποίηση και αναδιοργανώσεις υλικού συχνά, και μεγάλες φωλιές μπορεί να δημιουργήσουν μικρότερες τρύπες και κοιλότητες όπου φωλιάζουν μικρότερα είδη όπως λευκοσουσουράδες, σπουργίτια και ψαρόνια, δημιουργώντας μια «ορνιθοκοινότητα» που κεντρίζει το ενδιαφέρον των ανθρώπων στους οικισμούς.

Στις θέσεις των φωλιών φτάνουν συνήθως πρώτα τα αρσενικά, με τα θηλυκά να φτάνουν αργότερα για να επανασυνδεθούν με το ταίρι τους – είναι εξάλλου ένα είδος μονογαμικό, με τα ζευγάρια να διατηρούνται για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Καθώς μπορεί ένας οικισμός να έχει αρκετά ιδανικά σημεία, μπορεί να υπάρχουν πολλές φωλιές πελαργών σε σχετικά μικρή έκταση. Αντίθετα, αν οι ιδανικές θέσεις είναι λίγες, οι πελαργοί μπορεί να ανταγωνιστούν άλλα άτομα του είδους, οδηγούμενα σε έντονες φυσικές διαμάχες.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το θηλυκό ενός ζεύγους γεννάει τον Απρίλιο περί τα 2 – 3 αλλά ακόμη και 6 (!) αυγά, με συχνότητα περίπου 1 αυγό ανά 2 μέρες. Η επώασή τους διαρκεί περίπου 1 μήνα, και με την εκκόλαψη ο ένας γονέας παραμένει πάντα παρών όσο ο άλλος αναζητά τροφή για τους νεοσσούς. Οι νεοσσοί στέκονται όρθιοι σε διάστημα 3 – 4 βδομάδων, και αφότου πτερωθούν και πετάξουν για πρώτη φορά, παραμένουν στη φωλιά για 2 ακόμη εβδομάδες μέχρι να ανεξαρτητοποιηθούν.

Ο Λευκός Πελαργός απαντάται σε 54 χώρες της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Ασίας.

Στην Ελλάδα το είδος έχει ισχυρή παρουσία και αφθονία στα βόρεια, με τους νομούς Έβρου και Σερρών να παρουσιάζουν εντυπωσιακή πυκνότητα ζευγαριών σε συγκεκριμένες περιοχές. Στα κεντρικά, ο Θεσσαλικός κάμπος και οι περιοχές του Αμβρακικού και του Σπερχειού εμφανίζουν ικανούς αριθμούς, αλλά η μείωση είναι αισθητή όσο κατεβαίνει κανείς νοτιότερα. Ελάχιστες φωλιές καταγράφονται νότια της Βοιωτίας, ενώ στη νησιωτική Ελλάδα συναντάμε φωλιές πελαργών στην Εύβοια, τη Λέσβο και την Κρήτη, με λιγότερα από 5 ζεύγη σε κάθε περίπτωση.

Διαβάστε εδώ για την εξαφάνιση των Λευκών Πελαργών από τη νότια Ελλάδα

Φωλιά Λευκών Πελαργών στις Ερυθρές Αττικής

Ανέκαθεν ο άνθρωπος έδειχνε σεβασμό στους πελαργούς, που τους θεωρούσε ωφέλιμα πουλιά επειδή τρέφονταν με έντομα, σαύρες, ποντίκια και προπαντός με φίδια. Οι χωρικοί τους συμπαθούσαν, γιατί ακολουθούσαν το αυλάκι που άνοιγε το άροτρό τους και έτρωγαν τα σκουλήκια και τις προνύμφες που κατέστρεφαν τις καλλιέργειες.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι είναι άνθρωποι μεταμορφωμένοι και ο Πλούταρχος αναφέρει ότι στη Θεσσαλία όποιος σκότωνε πελαργό, τιμωρούταν με θάνατο. Αλλά και αργότερα, εξαιτίας των προλήψεων, που ήταν πολύ διαδεδομένες τόσο στις Χριστιανικές όσο και στις Ισλαμικές χώρες, ο πελαργός απολάμβανε παντού ιδιαίτερη προστασία.

Με το όνομα του πελαργού, γνωστός συχνά ως λελέκι, συνδέεται μια ολόκληρη σειρά από μύθους. Από τον καιρό του Αριστοφάνη και του Σοφοκλή έως τα χρόνια των τελευταίων πατέρων της Εκκλησίας, ο πελαργός θεωρείται ότι κάνει υποδειγματική οικογενειακή ζωή και ότι είναι πιστός τηρητής της τέταρτης εντολής.

Πολλά έχουν επίσης γραφτεί για τα περίφημα «δικαστήρια των πελαργών», όπου αποφασίζεται η ποινή του θανάτου για εκείνον που θα καθυστερήσει να φτάσει στη συγκέντρωση που γίνεται πριν από τη μετανάστευση ή για εκείνον που πρόδωσε τη συζυγική πίστη. Ο Όμηρος συγκρίνει τους Τρώες που ετοιμάζονται για πόλεμο με τους πελαργούς που ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν το μέρος όπου κλωσούν όταν αρχίζει το κρύο. Οι αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Πλούταρχος, ο Πλίνιος, ο Αιλιανός, ο Φίλων, ο Πορφύριως κ.ά. μας δίνουν πολλές πληροφορίες για την αγάπη που δείχνουν οι πελαργοί στα παιδιά τους, ο Αριστοτέλης όμως τις χαρακτηρίζει θρύλους.

Σε πολλούς, επίσης, μύθους όπως π.χ. του Αισώπου, ο πελαργός παίζει σπουδαίο ρόλο. Αλλά ακόμη και στην ιστορική παράδοση γίνεται αναφορά στην παρουσία του πελαργού . Όταν για παράδειγμα ο Αττίλας το 452 μ.Χ. πολιορκούσε την Ακυληία στην Αδριατική και απελπισμένος πως δεν θα μπορέσει να την κυριεύσει, ήταν έτοιμος να λύσει την πολιορκία, άλλαξε γνώμη όταν είδε να φεύγουν οι πελαργοί που είχαν χτίσει τις φωλιές τους στις στέγες των σπιτιών της πολιορκημένης πόλης. Γιατί θεώρησε την αναχώρηση των πελαργών ως καλό οιωνό. Και πραγματικά, αντί να φύγει έκανε επίθεση και την κυρίευσε.

Από τα παλιά επίσης χρόνια πίστευαν πως όταν οι γέροι πελαργοί χάσουν τη δύναμη και τα φτερά που τους ζεσταίνουν, τότε οι νεαροί πελαργοί αναλαμβάνουν τη διατροφή τους και μαδούν τα δικά τους φτερά για να σκεπάσουν με αυτά τους γονείς τους. Η δοξασία αυτής της συγκινητικής αυτοθυσίας ήταν τόσο πολύ διαδεδομένη στις παραδόσεις όλων των λαών, ώστε ο νόμος που στην αρχαιότητα υποχρέωνε τα παιδιά να γεροκομούν τους γονείς τους, είναι γνωστός με το όνομα «πελαργικός νόμος» και η ανταπόδοση των τροφείων από τα φιλόστοργα παιδιά στους γονείς ονομάστηκε «αντιπελαργία» ή «αντιπελάργηση».

Στη νότια Γερμανία πιστεύουν ότι η «κροταλόπετρα» έχει σημασία για τις λεχώνες. Αυτή η πρόληψη στηρίζεται στην παράδοση που αναφέρεται στο βιβλίο για τα πουλιά του Conrad Gesner (1555), σύμφωνα με την οποία ο αετός και ο πελαργός μεταφέρουν μια πέτρα στη φωλιά τους, την «αετόπετρα» ο αετός, τον «λυχνίτη» (όπως ονόμαζαν άλλοτε το μάρμαρο της Πάρου γιατί το έβγαζαν σκάβοντας με το φως των λύχνων) ή «κροταλόπετρα» ο πελαργός, για να τοποθετήσουν πάνω σ' αυτή τα αυγά τους να μη τα φθάνουν τα φίδια. Αυτές οι πέτρες-φυλαχτά είναι στρογγυλές σαν αυγό, καστανόχρωμες και έχουν το μέγεθος του κεφαλιού ενός παιδιού. Στο εσωτερικό τους υπάρχει ένα κοίλωμα και μέσα σ' αυτό βρίσκεται ένα πετραδάκι που κουδουνίζει όταν τις κουνάμε. Κατά τη λαϊκή παράδοση, που διατηρείται από τα παλιά χρόνια ως σήμερα, οι πέτρες αυτές έχουν τη μαγική δύναμη να προστατεύουν το έμβρυο, να διευκολύνουν τον τοκετό και να αυξάνουν ή να ελαττώνουν το γάλα της λεχώνας.

Στην Ανατολή, όπου συνήθιζαν να αποδίδουν στα ζώα και ιδιαίτερα στα πουλιά μεγάλη σημασία σαν σύμβολα, ο πελαργός συμβόλιζε, ιδίως στους Αιγυπτίους, την ευσέβεια και τη δικαιοσύνη και γι' αυτό κοσμούσε το πάνω μέρος του σκήπτρου των βασιλέων. Συχνά επίσης σε δακτυλιόλιθους βρίσκουμε παραστάσεις με πελαργούς να σκοτώνουν φίδια, ενώ σε άλλα αρχαία έργα τέχνης απεικονίζονται σε διάφορες σκηνές κυνηγίου υδρόβιων πουλιών μαζί με άλλα πουλιά. Απεικονίζεται επίσης σε μακεδονικά νομίσματα και στη Ρώμη μαζί με την εικόνα της ευσπλαχνίας.

Ως τον καιρό της αναγέννησης, αλλά και αργότερα ακόμη, σε πολλά μέρη πίστευαν ότι το στομάχι του πελαργού είναι το καλύτερο αντίδοτο για κάθε δηλητήριο. Επίσης σε πολλές χώρες θεωρούν ότι τ' αυγά του έχουν θεραπευτικές ιδιότητες, στην Ισπανία λ.χ. ότι υποβοηθούν στο να κόψει ένας μέθυσος τη συνήθεια του πιοτού, στην Κίνα ότι προφυλάσσουν από την ευλογιά και σε άλλα μέρη ότι το λίπος του κάνει καλό στις εξαρθρώσεις και τα στραμπουλήγματα.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι ο σεβασμός και η αγάπη που τρέφουν για τους πελαργούς οι Τούρκοι, που τους λένε τα πουλιά του Μωάμεθ. Στην ανατολή πιστεύουν ότι το σπίτι που ο πελαργός διάλεξε για να χτίσει τη φωλιά του δεν κινδυνεύει από τη φωτιά, στην Ευρώπη ότι η εγκατάσταση ενός ζευγαριού πελαργών σε έναν τόπο προμηνύει καλή σοδειά για την περιοχή, στο Σουδάν ότι ο πελαργός που θα πληγωθεί με βέλος, όταν πεθάνει το παίρνει μαζί του στον ουρανό κι αν τύχει αυτός που του έριξε το βέλος να ξαναπεράσει κάποτε από το μέρος που τον πλήγωσε, τότε το βέλος πέφτει πάνω του και τον σκοτώνει.

Στις δυτικές χώρες, όταν πρόκειται να γεννηθεί κι άλλο παιδί στην οικογένεια, οι μεγάλοι συνηθίζουν να λένε στα παιδιά ότι «θα το φέρει ο πελαργός» και σε κάθε παιδικό βιβλίο υπάρχει ένα τουλάχιστο λαϊκό και συνήθως άτεχνο στιχάκι που το αναφέρει.

Ο πελαργός αναφέρεται, επίσης, συχνά σε παροιμίες και επειδή έρχεται πάντα στην ώρα του, οι ποιητές τον ύμνησαν σαν έναν από τους χαρακτηριστικούς προάγγελους της άνοιξης. Πολλές φορές ακόμη δάνεισε το όνομα του σε οικογένειες, φυτά, τοποθεσίες, δρόμους και εστιατόρια, την εικόνα του σε γραμματόσημα διαφόρων χωρών (Αλβανία, Ιαπωνία, Πολωνία. κτλ.), στόλισε σε πολλά μέρη με τα γύψινα (συνήθως κακόγουστα δυστυχώς) ομοιώματα του, τους κήπους και τις στέγες των σπιτιών.

Ο Λευκός Πελαργός αντιμετωπίζει, παρά την ευρεία κατανομή του και τη φήμη του στον άνθρωπο, συγκεκριμένες κομβικές απειλές, οι οποίες αντικατοπτρίζουν προβλήματα συνύπαρξης του ανθρώπου με τα φυσικά οικοσυστήματα.

Μία από τις σημαντικότερες απειλές για το είδος είναι η ηλεκτροπληξία σε γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος. Το είδος χρησιμοποιεί στύλους του ηλεκτρικού δικτύου για να φωλιάσει αλλά και κατά τη μετανάστευση, οπότε και μπορεί ένας μεγάλος αριθμός πελαργών να χρησιμοποιήσει στύλους για στάθμευση, συχνά κατά τις νυχτερινές ώρες. Το μεγάλο μέγεθος και άνοιγμα φτερών του είδους και η τάση του να χρησιμοποιεί τους στύλους το καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτο, καθώς πολύ συχνά είτε τα φτερά ή πόδια του αγγίζουν δύο καλώδια ταυτόχρονα είτε, κάτι δυστυχώς συχνό, μπορεί να υπάρχει πρόβλημα μόνωσης που επηρεάζει πτηνά που σταματούν να ξεκουραστούν σε στύλους. Αυτό το φαινόμενο φαίνεται να είναι πολύ συχνότερο από το αντιληπτό, καθώς το ηλεκτρικό δίκτυο σε χώρες όπως η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο, και τα γνωστά περιστατικά αφορούν μικρό τμήμα αυτού – επίσης επηρεάζει περισσότερα και συχνά σπανιότερα μεγάλα είδη, όπως αρπακτικά (Σπιζαετός, Χρυσαετός, Μπούφος) και πτωματοφάγα (Όρνιο, Μαυρόγυπας).

Ένα άλλο αξιοσημείωτο πρόβλημα είναι η απότομη και αισθητή μείωση των κατάλληλων βιοτόπων τροφοληψίας του Λευκού Πελαργού –τα υγρολίβαδα, οι πλημμυρισμένες περιοχές και οι υγρότοποι. Η εξάρτηση του είδους από το νερό, αν και μικρότερη σε σχέση με ερωδιούς και παρόμοια είδη, είναι κομβική αιτία της μείωσης που έχει υποστεί το είδος κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων, οπότε και έχουν αποξηρανθεί και εξαφανιστεί πολλοί υγρότοποι ποικίλης έκτασης, βιοποικιλότητας και επακόλουθης σημασίας.

Συνοψίζοντας, απειλές με μικρότερο αλλά μη αμελητέο αντίκτυπο αποτελούν η λαθροθηρία, που είναι έντονη σε συγκεκριμένα σημεία κατά τη μετανάστευση του είδους (Λίβανος, Μάλτα κ.α.), η χρήση ζιζανιοκτόνων σε καλλιέργειες που οδηγούν σε συσσώρευση τοξικών ουσιών σε ένα άτομο μέσω της τροφής, και η ένταση προσβολής από παράσιτα σε διάφορα στάδια του κύκλου ζωής του είδους. Αποτελέσματα αυτών είναι η μείωση των ενήλικων αναπαραγόμενων ατόμων, των αυγών, των νεοσσών και της αναπαραγωγικής επιτυχίας του είδους, ο πληθυσμός του οποίου έχει παρουσιάσει εντονότατες αυξομειώσεις τον τελευταίο αιώνα.

Προκειμένου να υπάρχει σαφής εικόνα και να υποστηριχθούν τυχόν απαραίτητες δράσεις για τη διατήρηση του εμβληματικού αυτού είδους, διεξάγεται κατά τις τελευταίες δεκαετίες η Διεθνής Απογραφή των Λευκών Πελαργών από τη BirdLife International και τους εταίρους της, με την γερμανική NABU να συντονίζει τη δράση. Η 5^η Διεθνής Απογραφή των πελαργών το 1994-95 έδωσε ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, με το είδος να σημειώνει αύξηση σε άτομα και φωλιές μετά από δεκαετίες μείωσης. Αυτή η τάση συνεχίστηκε στην 6^η και 7^η απογραφή, το 2004 και 2014 αντίστοιχα.

Παρόλα αυτά, οι πληθυσμοί σε αρκετές χώρες της Ευρώπης εμφανίζονται στάσιμοι ή και ελαφρώς μειούμενοι, καθιστώντας απαραίτητη τη συλλογή δεδομένων γι’ αυτό το τόσο διάσημο και αγαπητό είδος, και την προστασία του με τον σεβασμό που αρμόζει στη σχέση μας μαζί του εδώ και τόσα χρόνια.

Φέτος, ήρθε και πάλι η ώρα: το 2024 θα είναι η χρονιά των Λευκών Πελαργών!

Καταγράφοντας τα αναπαραγόμενα ζευγάρια Λευκών Πελαργών, οι εταίροι της BirdLife International σε 53 χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής, θα μπορέσουν να εκτιμήσουν τον παγκόσμιο πληθυσμό πελαργών και να συλλέξουν σημαντικά στοιχεία για την πορεία του. Αυτό θα μας βοηθήσει στη συνέχεια να αναγνωρίσουμε τις περιοχές όπου ο Λευκός Πελαργός έχει ανάγκη προστασίας, καθώς και αυτών που συγκεντρώνουν τους μεγαλύτερους πληθυσμούς του.

Μία δεκαετία μετά την τελευταία απογραφή Λευκών Πελαργών στη χώρα μας, η Ελλάδα, και η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ, ως εταίρος της BirdLife, δεν θα μπορούσε να λείπει από τη νέα αυτή διεθνή απογραφή, συμβάλλοντας στην προσπάθεια προστασίας του αγαπημένου Λελεκιού της ελληνικής υπαίθρου, μαζί με άλλες 53 χώρες, και σε συνεργασία με τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ).

Δείτε περισσότερα και λάβετε μέρος στην καταγραφή στο:

#MetrameLelekia