Ο Ασπροπάρης είναι το μικρότερο από τα τέσσερα είδη γυπών που απαντούν στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Διακρίνεται εύκολα από τους συγγενείς του, όχι μόνο λόγω του μικρότερου μεγέθους του, αλλά κυρίως από το λευκό φτέρωμά του, τα μεγάλα μαύρα φτερά στις άκρες των φτερούγων του, το γυμνό από πούπουλα πορτοκαλί πρόσωπό του και από τη λευκή χαίτη στην κορυφή του κεφαλιού του.
Αν και μικρότερος από τους άλλους γύπες, με πιο κοντά πόδια και πιο αδύνατο και λεπτό ράμφος, εξισορροπεί τα μειονεκτήματα αυτά με την εξυπνάδα και επιδεξιότητά του! Το ράμφος του είναι ιδανικό για να τσιμπολογάει κομμάτια κρέας κολλημένα στα κόκκαλα, κάτι που δεν μπορούν να κάνουν οι άλλοι γύπες με τα μεγάλα ράμφη τους και να φτάνει στα πιο μικρά σημεία.
Επίσης, δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την παρουσία νεκρών ζώων και ειδικά από μεγάλα κουφάρια όπως οι συγγενείς του, διότι έχει ένα πολύ μεγαλύτερο διατροφικό φάσμα. Μπορεί να τραφεί με μικρά ψοφίμια, αβγά, ακόμα και σε χωματερές, αλλά ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι μπορεί να κυνηγήσει μικρά θηράματα, όπως έντομα και μικρά σπονδυλωτά ζώα (όπως χελώνες και σαύρες).
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ο Ασπροπάρης είναι ένα από τα λίγα είδη πουλιών που χρησιμοποιούν εργαλεία: μπορεί να χρησιμοποιήσει πέτρες για να σπάσει αβγά, ενώ πετάει από ύψος χελώνες για να σπάσει το καβούκι τους. Κάτι άλλο πολύ χαρακτηριστικό του Ασπροπάρη είναι πως, ειδικά τα αρσενικά, όταν φτάνει η περίοδος αναπαραγωγής, τρέφονται με περιττώματα από ασπόνδυλα ζώα για να αποκτήσουν το χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα του προσώπου τους!
Ο Ασπροπάρης είναι μονογαμικός και φωλιάζει κάθε χρόνο στην ίδια κοιλότητα, σπηλιά ή προεξοχή σε γκρεμούς, ενώ είναι πολύ συχνό φαινόμενο να φωλιάζει πάνω από στάνες και μαντριά. Κάνει ένα με δύο μικρά τον χρόνο, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα τροφής, τα οποία έχουν μαύρο ή σκούρο καφέ φτέρωμα το πρώτο έτος της ζωής τους, ενώ τους παίρνει 5 χρόνια για να ενηλικιωθούν και να αποκτήσουν το λευκό φτέρωμα των ενήλικων πουλιών.
Στα Βαλκάνια, ο Ασπροπάρης επιβιώνει μόνο στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Αλβανία και την ΠΓΔΜ (με έναν πληθυσμό γύρω στα 70 ζευγάρια συνολικά), ενώ έχει εξαφανιστεί από τις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες. Στην Ευρώπη, το είδος έχει παρουσία μόνο στις μεσογειακές χώρες και ανάμεσα σε αυτές μόνο η Ισπανία διατηρεί έναν σχετικά υγιή πληθυσμό με περίπου 1.450 ζευγάρια.
Ακούραστος ταξιδιώτης
Ο Ασπροπάρης είναι ο μοναδικός γύπας της Ευρώπης που μεταναστεύει στην Αφρική τον χειμώνα. Ο Βαλκανικός πληθυσμός διαχειμάζει στην Ανατολική υποσαχάρια Αφρική, ενώ τα πουλιά από Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία και Ιταλία διαχειμάζουν στη Δυτική υποσαχάρια Αφρική.
Κάθε χρόνο, στις αρχές της άνοιξης τα πουλιά επιστρέφουν από τις χώρες της Αφρικής για να φωλιάσουν σε έναν από τους πολυάριθμους γκρεμούς της χώρας μας. Ο Ασπροπάρης είναι το μοναδικό από τα τέσσερα είδη γύπα που συναντάμε στην Ελλάδα που τολμάει να κάνει ένα τόσο επικίνδυνο ταξίδι!
Τα πουλιά που έρχονται στην Ελλάδα συνήθως διαχειμάζουν στο Τσαντ ή το Σουδάν. Από εκεί, θα πρέπει να διανύσουν κατά μέσο όρο 5.000 χλμ., περνώντας πάνω από τουλάχιστον 7 ή 8 χώρες (Τσαντ, Σουδάν, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Συρία, Τουρκία), κάποιες από αυτές εμπόλεμες, πάνω από ερήμους, μεγάλες πόλεις και τη θάλασσα για να φτάσουν στον αγαπημένο τους βράχο, όπου βρίσκεται η φωλιά τους.
Οι Ασπροπάρηδες φωλιάζουν στην ίδια ακριβώς θέση (σχεδόν) κάθε χρόνο, κάτι που καταδεικνύει την εκπληκτική ικανότητα προσανατολισμού τους: όχι απλά μπορούν να βρουν τον δρόμο από τη μακρινή Αφρική χωρίς GPS πλοηγό, αλλά μπορούν να φτάσουν ακριβώς μέχρι τον βράχο όπου βρίσκεται η φωλιά τους!
Μετά από την αναπαραγωγική περίοδο και πριν έρθει το φθινόπωρο, δηλαδή μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, οι Ασπροπάρηδες θα πρέπει να ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς την Αφρική. Αυτή τη φορά όμως, δεν τους πιέζει τόσο ο χρόνος, όπως την άνοιξη που πρέπει να προλάβουν έγκαιρα να φτιάξουν τη φωλιά τους για να ξεκινήσουν την αναπαραγωγή. Οπότε, αντί να κάνουν το ταξίδι σε δύο εβδομάδες, συνήθως ακολουθούν χαμηλότερους ρυθμούς και το ταξίδι επιστροφής στην Αφρική μπορεί να διαρκέσει έως και έναν μήνα.
Αλλά αυτό το ταξίδι μπορεί να είναι ακόμα πιο δύσκολο, ειδικά για τα νεαρά που το κάνουν για πρώτη φορά. Πώς μπορούν να γνωρίζουν τον δρόμο αφού είναι η πρώτη φορά που ταξιδεύουν; Επίσης, το ταξίδι επιστροφής κρύβει μια μεγάλη παγίδα για τα μη έμπειρα νεαρά πουλιά: τη διάσχιση της Μεσογείου. Η θάλασσα δεν προσφέρει τις θέσεις ξεκούρασης που έχουν ανάγκη οι γύπες και δυστυχώς πολλά νεαρά κουράζονται και δεν καταφέρνουν να διανύσουν τη μεγάλη διαδρομή από την Πελοπόννησο (τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα), αλλά και από την Κρήτη, μέχρι τις ακτές της Βόρειας Αφρικής.
Τα (έμπειρα) ενήλικα πουλιά και κάποια νεαρά διαλέγουν την πιο μακρινή αλλά και ασφαλέστερη διαδρομή προς την Αφρική, περνώντας πάνω από τη στεριά, από Τουρκία και Μέση Ανατολή μέχρι την Αφρική, όπου θα περάσουν τον χειμώνα μέχρι να έρθει πάλι ο καιρός να επιστρέψουν στην Ελλάδα για να φωλιάσουν για άλλη μια χρονιά!
- Η σχέση του Ασπροπάρη με τον άνθρωπο
- Σπάνιος και απειλούμενος
- Σημαντικές περιοχές για τον Ασπροπάρη στην Ελλάδα
- Δράσεις προστασίας του Ασπροπάρη
- Περιβαλλοντική Εκπαίδευση
- ΝΕΑ
Ο Ασπροπάρης είχε πάντα στενή σχέση με τον άνθρωπο και ιδιαίτερα με την κτηνοτροφία. Ο ερχομός του σηματοδοτούσε τη βελτίωση του καιρού και την αύξηση της βοσκής, που από την πλευρά της βοηθούσε τα ζώα να κατεβάσουν πιο «παχύ» γάλα το οποίο μπορούσε πλέον να πήξει και να τυροκομηθεί (εξ’ ου και η τοπική έκφραση στη Θεσσαλία «Τυροκόμος και χοντρή μαρκάτ’»).
Εμφανίζεται σε πολλούς μύθους, θρύλους και παραδόσεις στις ορεινές κοινότητες της χώρας μας, αλλά και σε λαϊκές παραδόσεις πολλών άλλων χωρών. Συχνά συνδέεται με τον ερχομό της άνοιξης, καθώς οι άνθρωποι της υπαίθρου συνέδεαν την άφιξή του με μαντικές πράξεις κι ευχές για ευοίωνο πέρασμα στη νέα εποχή και πλούσια παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων.
Είναι το πρώτο πουλί στον κόσμο που προστατεύτηκε με νόμο από τους Φαραώ, με ποινή θανάτου, αναγνωρίζοντας έτσι τη σημαντική του συμβολή στην καθαριότητα των οικισμών από τα σκουπίδια και τα υπολείμματα της τροφής των ανθρώπων. Αποτελώντας το πρώτο γράμμα της αιγυπτιακής αλφάβητου, το ιερογλυφικό που προφέρεται "ah", ονομάστηκε και «κοτόπουλο του Φαραώ».
Συνδέεται πολύ με τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του: σχεδόν πάντοτε φώλιαζε σε βράχια δίπλα σε κωμοπόλεις, χωριά, και οικισμούς, ακόμη και δίπλα στις στάνες, ενώ σπανιότερα σε κτίρια, σκεπές, δέντρα, στο χώμα, ακόμη και στην κορυφή τερμιτοφωλιών!
Του έχουν δοθεί περισσότερα από 23 τοπικά ονόματα: στην Ήπειρο είναι γνωστός ως Κουκάλογο ή Αλογόκουκο μιας και οι χωρικοί πιστεύουν ότι κουβαλάει στην πλάτη του τον τεμπέλη Κούκο, φέρνοντας την άνοιξη και την καλοτυχία. Στη Θεσσαλία τον αποκαλούν Τυροκόμο, Χελωνοφάη ή Μπάτζο, στη Θράκη Άκμπαμπα ή Κολιατζάρη και στη Μακεδονία Μικρό Καρτάλι.
Ο Ασπροπάρης είναι πλέον το πιο απειλούμενο είδος πουλιού στην Ελλάδα. Μόνο 5 ζευγάρια έχουν απομείνει στη χώρα μας, ενώ λιγότερα από 50 στα Βαλκάνια.
Πώς φτάσαμε όμως σε αυτήν την κατάσταση; Πολλοί λόγοι οδήγησαν στην κατάρρευση του πληθυσμού του είδους, παράγοντες που επηρεάζουν και άλλα είδη πουλιών αλλά και το σύνολο της ελληνικής βιοποικιλότητας.
Η εγκατάλειψη της υπαίθρου αλλά και των παραδοσιακών μεθόδων κτηνοτροφίας είχαν ως αποτέλεσμα αφενός τη σημαντική μείωση της διαθέσιμης τροφής, λόγω της έλλειψης νεκρών ζωών, αφετέρου τη δάσωση των ανοικτών περιοχών βόσκησης, κάνοντας τον εντοπισμό των νεκρών ζώων δυσκολότερο για τους γύπες. Η ανάπτυξη υποδομών προκάλεσε την απώλεια ενδιαιτημάτων αλλά και όχληση στις φωλιές. Επίσης, το δίκτυο γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι άλλη μία αιτία θνησιμότητας για το είδος, καθώς τα πουλιά αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο θανάτωσης από ηλεκτροπληξία ή πρόσκρουση πάνω στις γραμμές και τους στύλους του δικτύου. Οι Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, όταν δεν είναι ορθά χωροθετημένοι, μπορούν να προκαλέσουν τον θάνατο ακόμα και στα πιο έμπειρα άτομα από προσκρούσεις στις πτέρυγες των ανεμογεννητριών. Επιπλέον, είναι γνωστό πως, ειδικά στο παρελθόν, οι Ασπροπάρηδες θανατώνονταν από ανθρώπους για ταρίχευση, ενώ έκλεβαν και τα αβγά τους.
Όμως, καμία άλλη απειλή δεν έχει προκαλέσει τόσο συντριπτικές απώλειες στον πληθυσμό του Ασπροπάρη όσες η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Μέχρι και το 1981, οι Δασικές Υπηρεσίες χρησιμοποιούσαν συστηματικά δηλητηριασμένα δολώματα τα οποία αντικαταστάθηκαν μέχρι το 1993 από το εξίσου θανατηφόρο κυανιούχο άλας για να εξαλείψουν τα λεγόμενα «επιβλαβή είδη» όπως η αλεπού ή ο λύκος. Αυτή η πρακτική οδήγησε στη θανάτωση πολλών αρπακτικών πουλιών, ανάμεσά τους και ο Ασπροπάρης. Παρόλο που από το 1993 η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι αυστηρά απαγορευμένη, μερικοί άνθρωποι εξακολουθούν να εφαρμόζουν αυτήν την πρακτική -φυσικά παράνομα- με καταστροφικές συνέπειες για τον Ασπροπάρη και την υπόλοιπη άγρια ζωή, καθώς και με κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Πέρα από τις ανθρωπογενείς απειλές, ο Ασπροπάρης αντιμετωπίζει και φυσικές απειλές όπως οι ασθένειες, η μείωση της γενετικής ποικιλότητας λόγω του πολύ χαμηλού αριθμού ατόμων που έχουν απομείνει αλλά και κινδύνους κατά τη μετανάστευση, καθώς οι Ασπροπάρηδες μπορεί να χαθούν, να εξαντληθούν, να μην βρουν τροφή ή να διαλέξουν λάθος διαδρομή πάνω από τη θάλασσα και να πνιγούν.
Φυσικά, ο Ασπροπάρης δεν αντιμετωπίζει απειλές μόνο στην Ελλάδα. Κατά το μεταναστευτικό του ταξίδι πρέπει να ξεπεράσει διάφορα εμπόδια όπως το παράνομο κυνήγι ή η απώλεια των ενδιαιτημάτων που έχει ανάγκη στις περιοχές όπου σταθμεύει για ξεκούραση και ανεφοδιασμό. Ιδιαίτερα στην Αφρική όπου διαχειμάζει, πρέπει να αποφύγει τους λαθροκυνηγούς που προσπαθούν να τον παγιδεύσουν για να πουλήσουν μέρη του σώματός του σε τοπικές αγορές για μαύρη μαγεία, καθώς υπάρχουν φυλές που πιστεύουν ότι τα πουλιά αυτά προσδίδουν μαγικές ικανότητες σε όποιον τα καταναλώσει, όπως για παράδειγμα να προβλέπει το μέλλον.
Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου
Το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου είναι σήμερα η πιο σημαντική περιοχή της Ελλάδας για τον Ασπροπάρη, καθώς φιλοξενεί τρία από τα πέντε ζευγάρια που έχουν απομείνει στη χώρα. Στο πρόσφατο παρελθόν, αυτός ο αριθμός ήταν πολύ μεγαλύτερος αλλά η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, μαζί με τη θνησιμότητα κατά τη μετανάστευση και κατά τη διαχείμαση στην Αφρική έχουν προκαλέσει τη ραγδαία μείωση του τοπικού πληθυσμού του είδους.
Η περιοχή του Εθνικού Πάρκου χαρακτηρίζεται από το μωσαϊκό των ενδιαιτημάτων της που αποτελείται από δάση Πεύκης και δρυός, μαζί με ξέφωτα, βοσκοτόπια και καλλιέργειες. Το τοπίο αυτό ευνοεί τα αρπακτικά πουλιά και γι’ αυτό το Πάρκο είναι από τα πιο σημαντικά μέρη της Ευρώπης για τα αρπακτικά πουλιά και το τελευταίο μέρος στην Ελλάδα όπου αναπαράγεται ο Μαυρόγυπας. Λόγω της καταλληλότητας του ενδιαιτήματος και τη μικρή απόσταση από το Μαντζάροβο, έναν μικρό παράδεισο για το είδος στη γειτονική Βουλγαρία, η περιοχή του Πάρκου Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου είναι το τελευταίο προπύργιο του Ασπροπάρη στη χώρα μας.
Τα βράχια των Μετεώρων
Στο παρελθόν, η ευρύτερη περιοχή των Μετεώρων, και συγκεκριμένα τα βράχια που έχουν κάνει το μέρος γνωστό σε όλο τον κόσμο και αποτελεί Απόθεμα της Βιόσφαιρας, φιλοξενούσε τη μεγαλύτερη «αποικία» Ασπροπάρηδων σε όλα τα Βαλκάνια. Ο Ασπροπάρης στην πραγματικότητα δεν σχηματίζει αποικίες, αλλά στα Μετέωρα ήταν τόσο μεγάλη η πυκνότητα των φωλιών του που έδινε αυτήν την εντύπωση! Δυστυχώς, και εδώ, εξαιτίας των δηλητηριασμένων δολωμάτων, ενώ στο παρελθόν –ούτε 30 χρόνια πριν– η θέα των Ασπροπάρηδων στον ουρανό των Μετεώρων ήταν κοινό φαινόμενο και οποιοσδήποτε σήκωνε τα μάτια του προς τον ουρανό ήταν σίγουρο πως θα δει κάποιον από αυτούς να πετάει, τώρα θα πρέπει να περιμένει ώρες και να έχει την τύχη με το μέρος του για να καταφέρει να δει έστω και ένα άτομο! Σε όλα τα Μετέωρα έχουν απομείνει μόνο τρία άτομα, ένα ζευγάρι και ένα μοναχικό αρσενικό πουλί. Εκεί που κάποτε ο Ασπροπάρης, ο «Τυροκόμος» ή «Χελωνοφάης» όπως είναι γνωστός στις περιοχές των Χασίων - Αντιχασίων, ήταν το πουλί-σύμβολο της περιοχής, τώρα κινδυνεύει να απομείνει μόνο ως ανάμνηση.
Τα Μετέωρα, με τα τεράστια βράχια και τους γκρεμούς, προσφέρουν τις καταλληλότερες θέσεις φωλιάσματος για τον Ασπροπάρη αλλά και για άλλα αρπακτικά πουλιά. Επίσης, η περιοχή διατηρεί ακόμα πολύ καλές δασικές εκτάσεις με ξέφωτα και βοσκοτόπια για τα πολλά κοπάδια από αγελάδες, κατσίκια και πρόβατα που βόσκουν ακόμα ελεύθερα στην ύπαιθρο.
Τα βουνά και οι κοιλάδες της Ηπείρου
Η Ήπειρος είναι μάλλον η περιοχή της Ελλάδας που έχασε πιο πρόσφατα τους τελευταίους της Ασπροπάρηδες. Ακόμα όμως είναι σχετικά εύκολη η παρατήρησή τους σε συγκεκριμένες περιοχές, διότι τα άτομα που φωλιάζουν στη γειτονική χώρα της Αλβανίας επισκέπτονται πολλές φορές, ακόμα και σε καθημερινή βάση, τα βουνά και τους κάμπους της Ηπείρου προς αναζήτηση τροφής. Οι Ασπροπάρηδες αποτελούσαν μεγάλο μέρος της τοπικής λαϊκής παράδοσης και των μύθων των χωριών και των φυλών της Ηπείρου. Για τους Ηπειρώτες ο Ασπροπάρης ήταν ο προάγγελος της άνοιξης και πρόδρομος καλών εποχών. Στην περιοχή ήταν γνωστός ως «Κουκάλογο», «Άλογο του κούκου» ή «Κουκουτάλογο», γιατί πίστευαν ότι έφερνε στην πλάτη του τον Κούκο και μαζί με αυτόν την άνοιξη! Και τώρα που δεν υπάρχει πια Ασπροπάρης στην περιοχή, ποιος θα φέρει τον μικρό Κούκο από την Αφρική και μαζί του την άνοιξη;
Η Ήπειρος είναι διάσημη για τη σχεδόν ανέγγιχτη φύση της, προσελκύοντας άτομα από όλο τον κόσμο που έρχονται για φυσιολατρικό τουρισμό. Έχει ψηλά βουνά και φαράγγια, με ιδανικούς γκρεμούς και βράχια για να φωλιάζει ο Ασπροπάρης. Διαθέτει επίσης μεγάλες κοιλάδες με δάση και ποτάμια, όπου ακόμα βόσκουν πολλά κοπάδια, ακριβώς αυτό που αγαπάει περισσότερο ο Ασπροπάρης!
Ο Ασπροπάρης είναι απειλούμενο είδος σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως «Κρισίμως Κινδυνεύον». Αυτό σημαίνει ότι, ειδικά στη χώρα μας, ο Ασπροπάρης βρίσκεται ένα βήμα πριν από την εξαφάνιση και απαιτούνται άμεσες δράσεις διατήρησης για να αποτραπεί η εξαφάνιση του είδους στη χώρα μας.
Επειδή η μεγαλύτερη απειλή για το είδος στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλες), οι περισσότερες δράσεις προστασίας στοχεύουν στην επίλυση αυτού του προβλήματος. Πολλοί τοπικοί χρήστες γης προβαίνουν στην παράνομη αυτή πράξη επειδή ο λύκος, η αρκούδα, η αλεπού ή κάποιο άλλο σαρκοφάγο ζώο προκαλεί απώλειες στα κοπάδια, τα χωράφια ή τα μελίσσια τους και επειδή θεωρούν πως τα δηλητηριασμένα δολώματα είναι η εύκολη «λύση» για να περιορίσουν αυτές τις απώλειες. Μία πολύ σημαντική δράση προστασίας λοιπόν είναι να προμηθευτούν οι κτηνοτρόφοι, οι αγρότες και οι μελισσοκόμοι, εργαλεία με τα οποία μπορούν να προστατεύσουν την περιουσία τους από τα είδη αυτά, με τα οποία ούτως η άλλως συνυπάρχουν. Οι ποιμενικοί σκύλοι εξυπηρετούν αυτόν τον σκοπό, ενώ οι ηλεκτρικές περιφράξεις και άλλα συστήματα δίωξης ζώων είναι κάποια από τα διαθέσιμα αυτά μέσα. Επίσης, η αλλαγή νοοτροπίας ανάμεσα στις τοπικές κοινωνίες είναι πολύ σημαντική.
Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι μία πράξη αυστηρά απαγορευμένη από τον νόμο και επομένως συνιστά έγκλημα. Πολύς κόσμος όμως εξακολουθεί να το αγνοεί αυτό και δεν γίνεται αντιληπτή ως παράνομη πρακτική, ενώ πολλές φορές αγνοεί και τις καταστροφικές επιπτώσεις που έχει στον Ασπροπάρη και τη βιοποικιλότητα. Επομένως, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού είναι απαραίτητη για την προστασία του Ασπροπάρη. Η δημιουργία δικτύων ανθρώπων ενάντια στα δηλητήρια, ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων, βοηθάει πολύ προς αυτήν την κατεύθυνση. Στα δίκτυα αυτά, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι πιο κοινοί χρήστες γης στα μέρη όπου συναντάται ο Ασπροπάρης, όπως κτηνοτρόφοι, κυνηγοί, μελισσοκόμοι, αγρότες και βεβαίως οι υπάλληλοι των σχετικών υπηρεσιών, όπως οι δασικοί υπάλληλοι.
Άλλη μία δράση με πολύ μεγάλη επιτυχία για την καταπολέμηση της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι οι Ομάδες Ανίχνευσης με ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά, που εντοπίζουν δηλητηριασμένα δολώματα και δηλητηριασμένα ζώα. Αυτά τα σκυλιά μπορούν να μυρίσουν τα δηλητήρια και τα νεκρά ζώα από μεγάλη απόσταση και έτσι επιτρέπουν και διευκολύνουν τη διαδικασία εντοπισμού και απομάκρυνσης αυτών των επικίνδυνων ουσιών από το περιβάλλον και φυσικά επιτρέπουν τον εντοπισμό ευρημάτων που θα βοηθήσουν να βρεθεί ο ένοχος.
Άλλες δράσεις που συμβάλλουν στην προστασία του Ασπροπάρη είναι η παροχή ασφαλούς τροφής σε ταΐστρες, η μόνωση των πυλώνων μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, η ορθή χωροθέτηση Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας μακριά από θέσεις φωλιάσματος και περιοχές αναζήτησης τροφής και φυσικά η συστηματική παρακολούθηση των πληθυσμών του και η μελέτη των αναγκών και των απειλών του.
Δείτε περισσότερα για τις διασυνοριακές δράσεις που υλοποιούνται για την προστασία του Ασπροπάρη στο
Δείτε το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα "Αποστολή διάσωσης του Ασπροπάρη"
