Πρόγραμμα LIFE για τα θαλασσοπούλια

Βασικός στόχος του Προγράμματος είναι η βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του Θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis desmarestii) και του Αιγαιόγλαρου (Larus audouinii) στην Ελλάδα, μέσω της εφαρμογής στοχευόμενων δράσεων διατήρησης σε 17 Ζώνες Ειδικής Προστασίας, σύμφωνα με τις οδηγίες και προτεραιότητες που καθορίζονται από τα Διεθνή Σχέδια Δράσης για τα δύο είδη.

Προσδιορισμός Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά στο Θαλάσσιο Περιβάλλον (Θαλάσσια IBA)

• Καταγραφές θαλασσοπουλιών (ESAS, coastal counts, coastal census)
• Τηλεμετρία
• Συλλογή ωκεανογραφικών δεδομένων
• Ανάλυση δεδομένων και προσδιορισμός θαλάσσιων Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά

Έλεγχος πληθυσμών χερσαίων θηρευτών των θαλασσοπουλιών

• Αξιολόγηση νησίδων και παρακολούθηση αναπαραγωγής του Θαλασσοκόρακα και Αιγαιόγλαρου
• Έλεγχος πληθυσμών των αρουραίων

Έλεγχος πληθυσμών ανταγωνιστικών ειδών των θαλασσοπουλιών

• Αξιολόγηση νησίδων και παρακολούθηση αναπαραγωγής του Θαλασσοκόρακα και Αιγαιόγλαρου
• Έλεγχος πληθυσμών του Ασημόγλαρου

Μέτρα μείωσης της τυχαίας παγίδευσης θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία

• Μελέτη και αξιολόγηση της τυχαίας παγίδευσης στην Ελλάδα
• Προσδιορισμός μέτρων μείωσης της τυχαίας παγίδευσης
• Εκστρατεία ενημέρωσης για τη μείωση της τυχαίας παγίδευσης

Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση

• Συναντήσεις εργασίας, συνέδρια, επιστημονικές δημοσιεύσεις 
• Περιβαλλοντική Εκπαίδευση
• Ειδικές εκδόσεις του προγράμματος
• Ενημέρωση του κοινού

To πρόγραμμα των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά (IBAs) ξεκίνησε από το BirdLife International στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Από τότε μέχρι σήμερα, το πρόγραμμα υλοποιείται με μεγάλη επιτυχία σε όλον τον  κόσμο δημιουργώντας έτσι ένα εκτενές διεθνές δίκτυο περιοχών IBA, που περιλαμβάνει περισσότερες από 10.000 περιοχές κυρίως στο χερσαίο περιβάλλον. Αντίστοιχα στην Ελλάδα υπάρχουν 196 IBA, πολύ μικρό ποσοστό των οποίων καλύπτει και θαλάσσιες περιοχές.

Παρόλο που η ανάγκη προσδιορισμού αντίστοιχων ΙΒΑ στο θαλάσσιο περιβάλλον αναγνωρίσθηκε ήδη από την αρχή, οι συστηματικές μελέτες της κατανομής και των δραστηριοτήτων των πουλιών στη θάλασσα με σκοπό τον προσδιορισμό των ΙΒΑ στο Θαλάσσιο Περιβάλλον (Θαλάσσια ή Μarine IBA) διεξάγεται μόλις την τελευταία δεκαετία. Οι κύριες αιτίες για την καθυστέρηση αυτή, ήταν η έλλειψη κατάλληλων και τυποποιημένων μεθόδων καταγραφής πουλιών στη θάλασσα, κατάλληλης τεχνολογίας για την παρακολούθηση των μετακινήσεων των θαλασσοπουλιών, καθώς και το μεγάλο κόστος διεξαγωγής έρευνας στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Η ανάγκη προσδιορισμού θαλάσσιων IBA αυξήθηκε ακόμα περισσότερο όταν στα τέλη του 20^ου αιώνα διαπιστώθηκε ότι τα θαλασσοπούλια είναι η πλέον απειλούμενη ομάδα πουλιών που απειλείται τόσο στο θαλάσσιο περιβάλλον, όσο και στις αποικίες, λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και πιέσεων. Στην Ευρώπη όλη αυτή η κατάσταση οδήγησε στην ανάπτυξη καινούργιων μεθόδων μελέτης και παρακολούθησης των θαλασσοπουλιών, καθώς και στην χρηματοδότηση εθνικών προγραμμάτων προσδιορισμού θαλάσσιων ΙΒΑ, κυρίως από ευρωπαϊκές και ιδιωτικές χρηματοδοτικές πηγές.

Από το 2007 και η Ελλάδα, μέσω της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και του προγράμματος "Μελέτη και διατήρηση των πτηνών του ελληνικού θαλάσσιου χώρου" και ύστερα με το παρόν πρόγραμμα LIFE με χρηματοδότηση του Ιδρύματος A.Γ. Λεβέντη και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εντάσσεται ανάμεσα στις πρώτες χώρες της Μεσογείου όπου υλοποιούνται προγράμματα προσδιορισμού των θαλάσσιων IBA.

Ένας από τους κυρίους σκοπούς του προγράμματος LIFE είναι ο προσδιορισμός των θαλάσσιων ΙΒΑs για δυο είδη των θαλασσοπουλιών του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας για τα Πουλιά, που αναπαράγονται σε σημαντικούς αριθμούς στην Ελλάδα, συγκεκριμένα για τον Θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis desmarestii) και τον Αιγαιόγλαρο (Larus audouinii). Οι περιοχές αυτές εντάσσονται σε μια από τις τέσσερις κατηγορίες θαλάσσιων ΙΒΑ:

1. Οι θαλάσσιες επεκτάσεις των αποικιών των θαλασσοπουλιών στα χερσαία ΙΒΑ,
2. Οι περιοχές που φιλοξενούν σημαντικές συγκεντρώσεις θαλασσοπουλιών σε ρηχά, παράκτια και εσωτερικά ύδατα,
3. Οι περιοχές ανοιχτής θάλασσας που φιλοξενούν συγκεντρώσεις θαλασσοπουλιών κυρίως για τροφοληψία και
4. Σημεία μεγάλων συγκεντρώσεων θαλασσοπουλιών κατά τη μετανάστευση.

Στην Ελλάδα, για τον σκοπό αυτό, τα τελευταία χρόνια συλλέγονται συστηματικά δεδομένα κατανομής των θαλασσοπουλιών στη θάλασσα και στην παράκτια χερσαία ζώνη, καθώς και δεδομένα που αφορούν την κατανομή και το μέγεθος των αποικιών τους. Οι μέθοδοι συλλογής δεδομένων συμπεριλαμβάνουν καταγραφές αποικιών σε νησιά και νησίδες, καταγραφές θαλασσοπουλιών στη θάλασσα από ερευνητικά σκάφη και επιβατικά πλοία, καθώς και παρακολούθηση των μετακινήσεών τους με ραδιοπαρακολούθηση, δορυφορική τηλεμετρία και δακτυλιώσεις. Στη συνέχεια τα δεδομένα αυτά καταχωρούνται σε αντίστοιχες βάσεις δεδομένων και μαζί με τα ωκεανογραφικά, βιολογικά και αλιευτικά δεδομένα αναλύονται με στατιστικά μοντέλα για να προσδιοριστούν οι θαλάσσιες ΙΒΑ.

Το μεγαλύτερο επίτευγμα του προγράμματος «Μελέτη των πτηνών του ελληνικού θαλάσσιου χώρου» τα προηγούμενα χρόνια, ήταν η πιλοτική εφαρμογή όλων των μεθόδων και η απόκτηση τεχνογνωσίας σχετικά με τον προσδιορισμό των θαλάσσιων ΙΒΑ. H έναρξη του προγράμματος LIFE το 2009, έδωσε τη δυνατότητα, η τεχνογνωσία αυτή, με έμφαση στον Αιγαιόγλαρο και το Θαλασσοκόρακα να εφαρμοστεί σε 17 Ζώνες Ειδικής Προστασίας του προγράμματος. Η προσπάθεια αυτή θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος του προγράμματος το 2012, όταν θα συνταχτεί πλήρης κατάλογος των θαλάσσιων ΙΒΑ στις περιοχές αυτές.

Παρακάτω αναφέρονται οι κυρίες δράσεις για τον προσδιορισμό των θαλάσσιων ΙΒΑ στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE.

Καταγραφές θαλασσοπουλιών

Καταγραφή θαλασσοπουλιών στη θάλασσα (ESAS)  

Μια από τις βασικές δράσεις του προγράμματος LIFE για τον προσδιορισμό των Θαλάσσιων ΙΒΑ είναι η καταγραφή των θαλασσοπουλιών σε θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας με τη μέθοδο European Seabirds at Sea (ESAS).Οι καταγραφές ESAS διεξάγονται στη ΒΔ Ευρώπη ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 80 από το Joint Nature Conservation Committee (JNCC), και από το 2007 μέσω της Ορνιθολογικής και στην Ελλάδα.

Η μεθοδολογία αυτή βασίζεται στη συνεχή καταγραφή των θαλασσοπουλιών στο θαλάσσιο περιβάλλον κατά μήκος γραμμικής διαδρομής (line-transect) από πλοίο της γραμμής ή ερευνητικό σκάφος, με σταθερή πορεία και ταχύτητα έως 20 κόμβους.

Βασικός στόχος του ESAS είναι η καταγραφή της κατανομής των θαλασσοπουλιών στο θαλάσσιο περιβάλλον με έμφαση στους πληθυσμούς και τη συμπεριφορά τους.

Τα βασικά είδη θαλασσοπουλιών που καταγράφονται είναι ο Αιγαιόγλαρος και ο Θαλασσοκόρακας, καθώς και άλλα 4 κοινά είδη θαλασσοπουλιών, συγκεκριμένα ο Αρτέμης (Calonectris diomedea), ο Μύχος (Puffinus yelkouan), o Υδροβάτης (Hydrobates pelagicus) και ο Ασημόγλαρος (Larus michahellis). Εκτός από την καταγραφή της παρουσίας, του αριθμού και της συμπεριφοράς των πουλιών, καταγράφεται επίσης και η υπόλοιπη θαλάσσια πανίδα (π.χ. κητώδη, ψάρια), οι ανθρώπινες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στις θαλάσσιες περιοχές (π.χ ψάρεμα) όπου γίνονται οι καταγραφές, καθώς επίσης και τα επιπλέοντα αντικείμενα. Όλα αυτά καταγράφονται για να μας δώσουν μια καλύτερη εικόνα των λόγων για τους οποίους βρίσκονται τα θαλασσοπούλια στις συγκεκριμένες περιοχές και γενικότερα για να κατανοήσουμε καλύτερα τη συμπεριφορά και την οικολογία τους.

Η ομάδα καταγραφής συνήθως αποτελείται από δυο εκπαιδευμένους παρατηρητές, όπου ο ένας παρατηρεί και ο άλλος καταγράφει. Κατά την διάρκεια της καταγραφής συμπληρώνονται δυο πρωτόκολλα: το πρωτόκολλο διαδρομής και το πρωτόκολλο καταγραφής πουλιών.

Για τους σκοπούς του προγράμματος LIFE και για τη διευκόλυνση των παρατηρητών τα αρχικά πρωτόκολλα ESAS έχουν προσαρμοστεί στα ελληνικά δεδομένα και έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά.

Περισσότερα για τις καταγραφές ESAS μπορείτε να διαβάσετε στις οδηγίες για την εφαρμογή της μεθόδου.

Στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος, οι καταγραφές ESAS υλοποιούνται από τη MOm στο Β. Αιγαίο και από την Ορνιθολογική στις υπόλοιπες θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας.

Από την αρχή του προγράμματος LIFE το 2009 μέχρι το φθινόπωρο του 2012 έχουν πραγματοποιηθεί από την Ορνιθολογική και την ΜΟm περισσότερα από 260 δρομολόγια σε διάφορες θαλάσσιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου, καλύπτοντας ένα αρκετά μεγάλο τμήμα του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους και διανύοντας περισσότερα από 18.100 χιλιόμετρα. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι έχουν καταγραφεί  περισσότερα από 67.000 άτομα, περιλαμβάνοντας θαλασσοπούλια και υπόλοιπη θαλάσσια πανίδα.

Σημαντικό ρόλο στις καταγραφές ESAS παίζουν και οι εθελοντές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, οι όποιοι εκπαιδεύτηκαν από το προσωπικό της Ορνιθολογικής μέσω σεμιναρίων που πραγματοποιήθηκαν το 2009.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσπάθεια αυτή υποστηρίζεται από τις ναυτιλιακές εταιρείες MINOAN Lines, ANEK Lines, Blue Star Ferries και Superfast Ferries παρέχοντας δωρεάν εισιτήρια στους εθελοντές της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ προκειμένου να γίνουν οι καταγραφές.
 

Καταγραφές θαλασσοπουλιών κατά μήκος της ακτογραμμής

Παράλληλα με τις καταγραφές ESAS που πραγματοποιούνται κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, πραγματοποιούνται και οι καταγραφές των θαλασσοπουλιών κατά μήκος ακτογραμμής, που διεξάγονται είτε από σκάφη είτε από στεριά.

Όταν οι καταγραφές γίνονται από ερευνητικό σκάφος οι ερευνητές καταγράφουν τα πουλιά που βρίσκονται είτε στη ακτή είτε στην θαλάσσια παράκτια ζώνη, καθώς το σκάφος ακολουθεί την ακτογραμμή με χαμηλή ταχύτητα και είναι μια μορφή της μεθόδου γραμμικής διαδρομής (line transect). Οι καταγραφές αυτές καταχωρούνται σε τομείς καταγραφής στους οποίους έχει χωριστεί ολόκληρη η περιοχή μελέτης. Η μέθοδος αυτή έχει εφαρμοστεί με μεγάλη επιτυχία στην 1^η παγκόσμια απογραφή του Μαυροπετρίτη (Falco eleonorae) και με την ίδια αποτελεσματικότητα εφαρμόζεται και στις καταγραφές των θαλασσοπουλιών που χρησιμοποιούν την παράκτια θαλάσσια ζώνη για τροφοληψία ή ξεκούραση, όπως είναι τα δυο είδη του προγράμματος LIFE, ο Θαλασσοκόρακας και ο Αιγαιόγλαρος.

Μέχρι το φθινόπωρο του 2012 οι καταγραφές από σκάφη έχουν καλύψει περισσότερα από 3.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής στις περιοχές του προγράμματος.

Από την άλλη, όταν οι καταγραφές πραγματοποιούνται από τη στεριά, επιλέγονται κατάλληλα εποπτικά σημεία στην ακτή, απ’ όπου παρατηρούνται παράκτιες θαλάσσιες περιοχές με σημαντικές συγκεντρώσεις των θαλασσοπουλιών, όπως είναι οι θαλάσσιες περιοχές γύρω από τις αποικίες ή σημαντικά μεταναστευτικά περάσματα. Οι καταγραφές αυτές εντάσσονται στην κατηγορία των σημειακών καταγραφών (point counts). Οι παρατηρητές με τη χρήση κιαλιών και τηλεσκοπίου καταγράφουν τους αριθμούς και τις δραστηριότητες των θαλασσοπουλιών έτσι ώστε να προσδιοριστεί η χρήση του θαλάσσιου χώρου από τα θαλασσοπούλια, καθώς και τα είδη και οι πληθυσμοί τους. Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί 260 ώρες παρατηρήσεων από επιλεγμένα εποπτικά σημεία στα νησιά του Βόρειου και Κεντρικού Αιγαίου καθώς και στα Β.  Δωδεκάνησα.

Αποτελέσματα:

Θαλάσσιες περιοχές όπου πραγματοποιήθηκαν καταγραφές θαλασσοπουλιών (μέχρι το Φθινόπωρο του 2012):



Συνολικός αριθμός καταγεγραμμένων ατόμων θαλασσοπουλιών (μέχρι τον Σεπτέμβριο 2012):

* Προσοχή! Τα παραπάνω σύνολα είναι αθροίσματα όλων των ατόμων που έχουν καταγραφεί από την αρχή του προγράμματος και δεν αντιστοιχούν με τους συνολικούς πληθυσμούς των θαλασσοπουλιών στις περιοχές του προγράμματος, καθώς σε αρκετές περιοχές οι καταμετρήσεις έχουν επαναληφθεί  από το 2009 μέχρι το 2012.

Κατανομή καταγεγραμμένων θαλασσοπουλιών στο θαλάσσιο χώρο ανά είδος:

Θαλασσοκόρακας:		Αιγαιόγλαρος:		Αρτέμης:
Μύχος:		Ασημόγλαρος:

Άλλα είδη θαλασσοπουλιών και υδροβίων πουλιών που καταγράφηκαν:

Ακτίτης (Actitis hypoleucos), Αλκυόνα (Alcedo atthis), Πρασινοκέφαλη Πάπια (Anas platyrhynchos), Σαρσέλα (Anas querquedula), Αργυροτζικνιάς (Casmerodius albus), Σταχτοτσινιάς (Adrea cinerea), Πορφυροτσικνιάς (Ardea purpurea), Κρυπτοτσικιάς (Ardeola ralloides), Ποταμοσφυριχτής (Charadrius dubius), Μουστακογλάρονο (Chlidonias hybrida), Μαυρογλάρονο (Chlidonias niger), Λευκοτσικνιάς (Egretta garzetta), Λαμπροβούτι (Gavia arctica), Κηλιδοβούτι (Gavia stellata),  Λεπτόραμφος Γλάρος (Larus genei), Μαυροκέφαλος Γλάρος (Larus melanocephalus), Νανόγλαρος (Larus minutus), Καστανοκέφαλος Γλάρος (Larus ridibundus), Κορμοράνος (Phalacrocorax carbo), Σκουφοβουτηχτάρι (Podiceps cristatus),  Νανογλάρονο (Sterna albifrons), Σταχτογλάρονο (Sterna anaethetus), Καρατζάς (Sterna caspia), Ποταμογλάρονο (Sterna hirundo), Γερακοληστόγλαρος (Stercorarius parasiticus) και Χειμωνογλάρονο (Sterna sandvicensis).

Άλλα είδη θαλάσσιας πανίδας που καταγράφηκαν:

Μεσογειακή Φώκια (Monachus monachus), Κοινό Δελφίνι (Delphinus delphis), Σταχτοδέλφινο (Grampus griseus), Φεγγαρόψαρο (Mola mola), Φυσητήρας (Physeter macrocephalus), Ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba), Ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus), Ξιφίας (Xiphias gladius), Ζιφιός (Ziphius cavirostris) και Καρέττα (Carettacaretta).

Παραδοτέα:

- Πρωτόκολλα ESAS ( πρωτόκολλο διαδρομής,  πρωτόκολλο καταγραφής, σε μορφή EXCEL)

- Μεθοδολογία ESAS (pdf) 

Τηλεμετρία

Η τηλεμετρία έχει πλέον κατοχυρωθεί ως μια από τις βασικές μεθόδους για τη μελέτη της οικολογίας των πουλιών στο φυσικό τους περιβάλλον και προσπαθεί συμπληρωματικά με τις δακτυλιώσεις να απαντήσει το βασικό ερώτημα: Τι κάνουν τα πουλιά όταν φεύγουν από το οπτικό πεδίου του παρατηρητή;

Για τον σκοπό αυτό, ιδιαίτερα το τελευταίο χρονικό διάστημα, έχουν αναπτυχθεί και εξελιχθεί διαφορά συστήματα τηλεμετρίας που συνήθως εντάσσονται σε μία από τις τρεις βασικές κατηγορίες ή είναι συνδυασμός των κατηγοριών αυτών: της ραδιοπαρακολούθησης, της παρακολούθησης με βάση τα δορυφορικά συστήματα ARGOS και GPS ή της καταγραφής διαφόρων περιβαλλοντικών παραμέτρων με καταγραφείς δεδομένων. Η κάθε μια από τις τεχνολογίες αυτές έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και είναι κατάλληλη για την απάντηση συγκεκριμένου είδους επιστημονικών ερωτημάτων. Η ραδιοπαρακολούθηση είναι η πλέον συνηθισμένη τεχνική, καθώς το σχετικά μικρό της κόστος επιτρέπει την παρακολούθηση μεγάλου αριθμού ατόμων. Ωστόσο, απαιτεί μεγάλη ανθρώπινη προσπάθεια και έχει περιορισμένη χωρική εμβέλεια και ακρίβεια. Τα δορυφορικά συστήματα από την άλλη, προσφέρουν πολύ μεγάλη χωρική ανάλυση και εμβέλεια, αλλά το κόστος τους είναι πολύ μεγαλύτερο. Και πάνω από όλα αυτά υπάρχει και ο καθοριστικός περιορισμός βάρους που μπορεί να κουβαλάει ένα πουλί χωρίς αυτό να το εμποδίζει. Επομένως, η επιλογή της πλέον κατάλληλης μεθόδου είναι πάντα η αναζήτηση του καλύτερου συμβιβασμού μεταξύ των δυνατοτήτων της κάθε τεχνολογίας και των περιορισμών της.

Στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE, η τηλεμετρία χρησιμοποιείται για τη μελέτη των ημερήσιων και εποχιακών μετακινήσεων επιλεγμένων ατόμων Αιγαιόγλαρου και Θαλασσοκόρακα, έτσι ώστε να προσδιοριστούν οι κύριες θαλάσσιες περιοχές τροφοληψίας, περιοχές κουρνιάσματος καθώς και οι μεταναστευτικοί διάδρομοι που χρησιμοποιούν τα άτομα που αναπαράγονται στις περιοχές του προγράμματος. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται 3 βασικές μέθοδοι τηλεμετρίας:

1. Ραδιοπαρακολούθηση

Σε επιλεγμένα άτομα τοποθετούνται ελαφροί ραδιοπομποί, οι οποίοι στη συνέχεια παρακολουθούνται με φορητές κεραίες. Η θέση προσδιορίζεται με τριγωνισμό.

2. GPS καταγραφείς δεδομένων

Τοποθετούνται καταγραφείς δεδομένων με ενσωματομένο GPS δέκτη, που καταγράφουν τις ακριβείς θέσεις των ατόμων ύπο παρακολούθηση με μεγάλη χρονική και χωρική ανάλυση.

3. Καταγραφείς γεωεντοπισμού (Geolocators)

Τοποθετούνται καταγραφείς δεδομένων οι οποίοι καταγράφουν την ένταση του ηλιακού φωτός. Η γεωγραφική θέση προσδιορίζεται από την ώρα ανατολής/δύσης του ηλίου καθώς και από την διάρκεια της ημέρας.

Εκτός από την παρακολούθηση μετακινήσεων και της συμπεριφοράς των θαλασσοπουλιών και τη χρήση του θαλάσσιου χώρου από αυτά με τις παραπάνω μεθόδους τηλεμετρίας, η μελέτη των τοπικών μετακινήσεων και της μετανάστευσης των θαλασσοπουλιών διεξάγεται με τοποθέτηση μεταλλικών και πλαστικών δακτυλιδιών, τόσο σε νεαρά όσο και στα ενήλικα άτομα του Θαλασσοκόρακα και του Αιγαιόγλαρου

Αποτελέσματα:

Μέχρι το καλοκαίρι του 2012 είχαν τοποθετηθεί 32 ραδιοπομποί, GPS καταγραφείς δεδομένων και γεωεντοπιστές σε Αιγαιόγλαρους σε αποικίες στο Β. Αιγαίο, Κυκλάδες, ΝΔ Αιγαίο και στα Δωδεκάνησα καθώς και 32 ραδιοπομποί και GPS καταγραφείς δεδομένων σε Θαλασσοκόρακες σε αποικίες στο Β. Αιγαίο.

		Χάρτης επανευρέσεων δακτυλιωμένων Αιγαιόγλαρων στη Μεσόγειο

Συλλογή ωκεανογραφικών δεδομένων

Η κατανομή των θαλασσοπουλιών στο θαλάσσιο χώρο και κυρίως οι περιοχές τροφοληψίας τους εξαρτώνται από μια σειρά ωκεανογραφικών, μετεωρολογικών και βιοτικών παραμέτρων. Με σκοπό το βέλτιστο προσδιορισμό των θαλασσίων ΙΒΑ το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) συλλέγει τακτικά διάφορα ωκεανογραφικά, αλιευτικά και μετεωρολογικά δεδομένα που καθορίζουν τη χρήση του θαλάσσιου χώρου από τα θαλασσοπούλια. Τα δεδομένα που συλλέγονται συμπεριλαμβάνουν:

• Βαθυμετρία
• Θερμοκρασία επιφάνειας της θάλασσας (SST)
• Αλατότητα επιφάνειας της θάλασσας (SSS)
• Χλωροφύλλη (Chl-a)
• Ένταση και κατεύθυνση του ανέμου
• Κατανομή των κύριων ειδών λείας των θαλασσοπουλιών

Σε συνέχεια τα δεδομένα αυτά συσχετίζονται με τις καταγραφές των θαλασσοπουλιών στη θάλασσα και την τηλεμετρία έτσι ώστε να προσδιοριστούν τα θαλάσσια ΙΒΑ.

Παραδείγματα ωκεανογραφικών δεδομένων:

Θερμοκρασία επιφάνειας της θάλασσας (SST)	Αλατότητα επιφάνειας της θάλασσας (SSS)	Ένταση και κατεύθυνση του ανέμου

Ανάλυση δεδομένων και προσδιορισμός θαλάσσιων Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά

Τα νησιά και ιδιαίτερα οι νησίδες του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους αποτελούν τα σημαντικότερα καταφύγια για τα θαλασσοπούλια στην Ελλάδα, προσφέροντας τόπους φωλιάσματος, καθώς και μέρη ξεκούρασης και διαχείμασης. Λόγω της ανθρώπινης παρουσίας, ο διαθέσιμος χώρος σε μεγάλα και κατοικημένα νησιά για τα θαλασσοπούλια μειώθηκε στο ελάχιστο, με συνέπεια οι κατάλληλοι χερσαίοι βιότοποι για τα είδη αυτά να έχουν περιοριστεί σχεδόν αποκλειστικά σε ακατοίκητες βραχονησίδες. Αλλά ακόμα και εκεί, οι άμεσες ή έμμεσες επιδράσεις του ανθρώπου είναι αισθητές και σε μερικές περιπτώσεις παίζουν καθοριστικό ρόλο για τους πληθυσμούς των θαλασσοπουλιών.

Ένας από τους κύριους στόχους του προγράμματος LIFE είναι η αντιμετώπιση μιας από τις σημαντικότερες απειλές για το Θαλασσοκόρακα(Phalacrocorax aristotelis desmarestii) και τον Αιγαιόγλαρο (Larus audouinii): η θήρευση από αρουραίους (Rattus sp.). Η θήρευση των αυγών, των νεοσσών ακόμα και των ενήλικων ατόμων των θαλασσοπουλιών από τους αρουραίους, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που στην καλύτερη περίπτωση μειώνει την αναπαραγωγική επιτυχία των θαλασσοπουλιών, αλλά στη χειρότερη μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην εγκατάλειψη των αποικιών. Εκτός από τα θαλασσοπούλια, οι αρουραίοι, ως ξενικό είδος στα ελληνικά νησιά, επιδρούν αρνητικά και στα υπόλοιπα είδη πουλιών, μικρών θηλαστικών, ερπετοπανίδας, ασπόνδυλων, καθώς και στη βλάστηση. Επομένως, η απομάκρυνση των αρουραίων από βραχονησίδες είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας σε νησιωτικά οικοσυστήματα με ευρύτερα και γενικά μακροχρόνια οφέλη στα είδη ενδημικής χλωρίδας και πανίδας των νησιών.

Για το σκοπό αυτό το πρόγραμμα στοχεύει στην απομάκρυνση αρουραίων από τουλάχιστον 5 συμπλέγματα νησίδων στις περιοχές του προγράμματος, συνολικής έκτασης 400-500 εκταρίων, που φιλοξενούν σημαντικές αποικίες Θαλασσοκόρακα και Αιγαιόγλαρου σε εθνικό επίπεδο. Με αυτό τον τρόπο σκοπεύει στη βελτίωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας και τον δυο ειδών θαλασσοπουλιών σε εθνική κλίμακα.

Ωστόσο, η απομάκρυνση αρουραίων είναι χρονοβόρα και δαπανηρή επιχείρηση, τόσο όσον αφορά τους πόρους, όσο και την ανθρώπινη προσπάθεια. Επομένως, πριν ξεκινήσει η εκστρατεία απομάκρυνσης αρουραίων, τα υποψήφια συμπλέγματα νησίδων πρέπει να αξιολογηθούν τόσο για την καταλληλότητά τους, όσο και για τα ενδεχόμενα οφέλη που θα προέκυπταν από την απουσία αρουραίων. Για το σκοπό αυτό πρώτα συλλέγονται τα βασικά στοιχεία για τις υποψήφιες νησίδες, όπως είναι η ένταση της θήρευσης των αρουραίων σε αποικίες θαλασσοπουλιών, η παρουσία ή η απουσία αρουραίων, άλλων θηλαστικών και γενικότερα άλλων ειδών πανίδας, οι τύποι βλάστησης και η κάλυψη των νησίδων από αυτή, η ανθρώπινη παρουσία στις νησίδες, η προσβασιμότητα των νησίδων τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τους αρουραίους που θα μπορούσαν να επανεισαχθούν στις νησίδες μετά την απομάκρυνσή τους, τα τοπογραφικά και γεωγραφικά χαρακτηριστικά των νησίδων, κ.α. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω στοιχεία, καθώς και το εκτιμώμενο κόστος ενδεχόμενης εξάλειψης, η κάθε νησίδα ή σύμπλεγμα νησίδων αξιολογείται, με ανάλυση «κόστους - οφέλους» (cost-benefit analysis), έτσι ώστε να προσδιοριστούν εκείνες που θα προσέφεραν το μέγιστο οικολογικό όφελος δεδομένου του κόστους.

Σε συνέχεια, για την κάθε επιμέρους νησίδα με υψηλή προτεραιότητα απομάκρυνσης αρουραίων, σχεδιάζεται και υλοποιείται η καταλληλότερη μέθοδος απομάκρυνσης αρουραίων τόσο όσον αφορά την αποτελεσματικότητά της στην απομάκρυνση, όσο και την ελαχιστοποίηση ενδεχόμενων αρνητικών επιπτώσεων στην υπόλοιπη πανίδα και χλωρίδα της νησίδας, συμπεριλαμβανομένων των θαλασσοπουλιών. Την απομάκρυνση ακολουθεί η συστηματική παρακολούθηση της προόδου της απομάκρυνσης, καθώς και των επιδράσεων της στο οικοσύστημα των νησίδων και στην αναπαραγωγική επιτυχία των θαλασσοπουλιών. Η παρακολούθηση αυτή διαρκεί τουλάχιστον έναν χρόνο, ώστε να μπορεί κανείς να αποφανθεί ότι η νησίδα πλέον δεν έχει αρουραίους.

Εξίσου σημαντική με την απομάκρυνση αρουραίων είναι η πρόληψη εισαγωγής αρουραίων σε νησίδες όπου απουσιάζουν αρουραίοι, καθώς και πρόληψη επανεισαγωγής σε νησίδες όπου απομακρύνθηκαν οι αρουραίοι. Για το σκοπό αυτό, θα ληφθούν μέτρα πρόληψης επανεισαγωγής σε νησίδες όπου θα υλοποιηθούν οι δράσεις απομάκρυνσης αρουραίων, αλλά και ενημέρωση του κοινού και συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων (π.χ. ψαράδες, βοσκοί, τουρίστες) που χρησιμοποιούν τις νησίδες.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η δράση αυτή αποτελεί συνέχεια των επιτυχημένων πιλοτικών δράσεων απομάκρυνσης αρουραίων που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE "Δράσεις για την προστασία του Μαυροπετρίτη στην Ελλάδα", οι οποίες απέδειξαν τα πολλαπλά οφέλη της απομάκρυνσης των αρουραίων για τα πουλιά και την υπόλοιπη ενδημική πανίδα, καθώς και για τη χλωρίδα των νησίδων.

Αποτελέσματα:

Το πρώτο βήμα στην υλοποίηση των δράσεων απομάκρυνσης αρουραίων ήταν ο σχεδιασμός της μεθόδου αξιολόγησης των νησίδων στις περιοχές του προγράμματος για το ενδεχόμενο απομάκρυνσης αρουραίων. Η μεθοδολογία αυτή βασίζεται στη μέθοδο κόστους-οφέλους των Brooke-Hilton, η οποία προσαρμόστηκε στα ελληνικά δεδομένα και τις ανάγκες του προγράμματος. Με βάση αυτή τη μεθοδολογία, συλλέχθηκαν τα απαραίτητα στοιχεία για τις νησίδες των περιοχών του προγράμματος. Τελικά, αξιολογήθηκαν 83 συμπλέγματα νησίδων με αποικίες Θαλασσοκόρακα ή/και Αιγαιόγλαρου. Τα πρώτα 20 συμπλέγματα νησίδων με τη μέγιστη προτεραιότητα απομάκρυνσης αρουραίων ανήκουν στις παρακάτω περιοχές:

Το πρώτο βήμα στην υλοποίηση των δράσεων απομάκρυνσης αρουραίων ήταν ο σχεδιασμός της μεθόδου αξιολόγησης των νησίδων στις περιοχές του προγράμματος για το ενδεχόμενο απομάκρυνσης αρουραίων. Η μεθοδολογία αυτή βασίζεται στη μέθοδο κόστους-οφέλους των Brooke-Hilton, η οποία προσαρμόστηκε στα ελληνικά δεδομένα και τις ανάγκες του προγράμματος. Με βάση αυτή τη μεθοδολογία, συλλέχθηκαν τα απαραίτητα στοιχεία για τις νησίδες των περιοχών του προγράμματος. Τελικά, αξιολογήθηκαν 83 συμπλέγματα νησίδων με αποικίες Θαλασσοκόρακα ή/και Αιγαιόγλαρου. Τα πρώτα 20 συμπλέγματα νησίδων με τη μέγιστη προτεραιότητα απομάκρυνσης αρουραίων ανήκουν στις παρακάτω περιοχές:

Περιοχή	Αριθμός συμπλεγμάτων
1. Θάσος	2
2. Σκύρος	3
3. Κύθηρα	2
4. Λήμνος	1
5. Πάρος	4
6. Αμοργός	2
7. Λειψοί	2
8. Β. Σποράδες	2
9. Φούρνοι	3
10 Αγαθονήσι	2

Η υλοποίηση δράσεων απομάκρυνσης αρουραίων ξεκίνησε σε νησίδες της Σκύρου τον Σεπτέμβριο του 2010. Μέχρι το φθινόπωρο του 2012, η απομάκρυνση έχει υλοποιηθεί σε 19 ακατοίκητες νησίδες σε 8 συμπλέγματα νησίδων, όπου συνεχίζεται η παρακολούθηση της προόδου και των αποτελεσμάτων απομάκρυνσης:

Περιοχή	Αρ. συμπλεγμάτων νησίδων	Συνολική έκταση (ha)	% εθνικού πληθυσμού Θαλασσοκόρακα	% εθνικού πληθυσμού Αιγαιόγλαρου
Σκύρος	2	11	2.6-3.2%	2.6-4.3%
Θάσος	1	21	5.6-7.4%	-
Κύθηρα	1	3	-	2.4-12.0%
Φούρνοι	2	98	3.0-4.1%	3.2-24.6%
Αμοργός	2	89	-	3.0-11,1%
Πάρος	1	29	1.3-2.0%	-
Σύνολο	5	251	12.5-16.7%	11.2-52%

Κατά τη διάρκεια της απομάκρυνσης αρουραίων, αλλά και μεταγενέστερα κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης των νησίδων, η παρουσία των αρουραίων ελέγχεται με την τοποθέτηση σταθμών τοποθέτησης δολωμάτων, όπου μετριέται η κατανάλωση των δολωμάτων. Το παρακάτω παράδειγμα δείχνει πως μειώνεται ο πληθυσμός των αρουραίων κατά τη διάρκεια της απομάκρυνσης:

Εξέλιξη της απομάκρυνσης αρουραίων σε επιλεγμένη νησίδα της Σκύρου

Ο Ασημόγλαρος (Larus michahellis), το πιο κοινό και συχνά απαντώμενο είδος γλάρου της Ελλάδας, είναι ευκαιριακό είδος γλάρου με κέντρο της κατανομής του τη Μεσόγειο. Οι πληθυσμοί του είναι υπεράφθονοι κατά τις τελευταίες δεκαετίες, κυρίως λόγω των άφθονων ανθρωπογενών πηγών τροφής (π.χ. χωματερές, υπολείμματα αλιείας). Οι αφύσικα μεγάλοι πληθυσμού του Ασημόγλαρου, ασκούν μεγάλη πίεση στα άλλα θαλασσοπούλια, είτε μέσω ανταγωνισμού για τροφή και θέσεων φωλιάσματος, είτε μέσω θήρευσης στις φωλιές τους. Ανάμεσα σε αυτά, είναι ιδιαίτερα ευάλωτος ο Αιγαιόγλαρος (Larus audouinii), που μοιράζεται τα ίδια μέρη φωλιάσματος και τροφοληψίας με τον Ασημόγλαρο.

Επίσης, στα επόμενα χρόνια, με το κλείσιμο των χωματερών, αναμένεται να μειωθούν σημαντικά οι διαθέσιμες τροφικές πηγές του Ασημόγλαρου γεγονός που θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα, βάσει της διεθνούς εμπειρίας σε αντίστοιχη μείωση των πληθυσμών του. Ωστόσο βραχυπρόθεσμα, αυτό μπορεί να προκαλέσει αυξημένη πίεση και πιθανές αρνητικές επιδράσεις στους πληθυσμούς των θαλασσοπουλιών και άλλων ειδών πανίδας με τα οποία οι Ασημόγλαροι ανταγωνίζονται για τροφή ή τα θηρεύουν. Θεωρείται ότι για την αναμενόμενη μείωση των πληθυσμών του Ασημόγλαρου σε πιο φυσικά επίπεδα, πρέπει να ληφθούν κατάλληλα διαχειριστικά μέτρα, έτσι ώστε να μην επηρεαστούν αρνητικά τα άλλα είδη πανίδας.

Ο σκοπός της παρούσας δράσης είναι η πιλοτική εφαρμογή διαφόρων μεθόδων ελέγχου των πληθυσμών του Ασημόγλαρου σε επιλεγμένες περιοχές του προγράμματος, με στόχο τη βελτίωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας άλλων ειδών θαλασσοπουλιών, όπως ο Αιγαιόγλαρος και ο Θαλασσοκόρακας. Οι μέθοδοι που θα χρησιμοποιηθούν στοχεύουν κυρίως στη μείωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας του είδους, ώστε μακροπρόθεσμα και παράλληλα με άλλα μέτρα (π.χ. κλείσιμο χωματερών) να μειωθεί ο πληθυσμός του Ασημόγλαρου στην περιοχή και να βελτιωθούν οι αναπαραγωγικές συνθήκες των θαλασσοπουλιών. 

Όπως στην περίπτωση άλλων διαχειριστικών δράσεων, έτσι και στον έλεγχο των πληθυσμών του Ασημόγλαρου, πρώτα πρέπει να γίνει αξιολόγηση διαφόρων μεθόδων, καθώς και νησίδων όπου ενδεχομένως να εφαρμοστούν οι μέθοδοι αυτές ως προς την καταλληλότητα και αποτελεσματικότητά τους. Για το λόγο αυτό, θα αξιολογηθούν οι υφιστάμενες μέθοδοι που έχουν είδη εφαρμοστεί στη Μεσόγειο για τον έλεγχο του Ασημόγλαρου και θα επιλεχθούν και στη συνέχεια εφαρμοστούν εκείνες που θεωρούνται οι πιο κατάλληλες. Παράλληλα, διεξάγεται η συλλογή στοιχείων και η αξιολόγηση αποικιών του Ασημόγλαρου στις περιοχές του προγράμματος, όπου ενδεχομένως να εφαρμοστεί ο έλεγχος των πληθυσμών τους.

Η αξιολόγηση των νησίδων συμπεριλαμβάνει τόσο τους πληθυσμούς του Ασημόγλαρου και την επίδραση αυτών σε άλλα θαλασσοπούλια, όσο και την καταλληλότητα των νησίδων για την εφαρμογή των μεθόδων ελέγχου. Στη συνέχεια, θα εφαρμοστούν προτεινόμενες μέθοδοι ελέγχου και θα παρακολουθείται η αποτελεσματικότητα τους, καθώς και οι επιδράσεις τους στον Ασημόγλαρο και σε άλλα είδη πουλιών, με έμφαση στον Αιγαιόγλαρο και τον Θαλασσοκόρακα.

Η δράση αυτή αναμένεται να δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις, όπως είναι η απόκτηση γνώσεων, τεχνογνωσίας και εμπειρίας στο θέμα ελέγχου των πληθυσμών του Ασημόγλαρου, που θα επιτρέψουν την αποτελεσματική υλοποίηση μελλοντικών δράσεων ελέγχου πληθυσμών του είδους για τη διατήρηση άλλων ειδών θαλασσοπουλιών και πανίδας, καθώς και γενικότερα της βιοποικιλότητας των ελληνικών νησιών και νησίδων. 

Αποτελέσματα:

Η αξιολόγηση των υφιστάμενων μεθόδων ελέγχουν πληθυσμών του Ασημόγλαρου περιλάμβανε μεθόδους που εντάσσονται σε μια από τις τρεις παρακάτω κατηγορίες: (1) μέθοδοι διαχείρισης τόπων φωλιάσματος του Ασημόγλαρου, (2) μέθοδοι ελέγχου αριθμού ενήλικων ατόμων Ασημόγλαρου και (3) μέθοδοι ελέγχου αναπαραγωγικής επιτυχίας του Ασημόγλαρου.

Από την αξιολόγηση προέκυψε ότι οι καταλληλότερες μέθοδοι   αφορούν στη μείωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας του Ασημόγλαρου και συμπεριλαμβάνουν μεθόδους, όπως η απομάκρυνση των αυγών και η κάλυψή τους με λάδι.

Από την άλλη, η αξιολόγηση των νησίδων για το ενδεχόμενο υλοποίησης των προτεινόμενων μεθόδων έλεγχου, περιλάμβανε 144 ακατοίκητες νησίδες στις περιοχές του προγράμματος, όπου υπάρχουν αποικίες του Ασημόγλαρου. Λαμβάνοντας υπόψη 13 διαφορετικές παραμέτρους, όπως είναι τα μεγέθη και οι τοποθεσίες αποικιών Ασημόγλαρου, Αιγαιόγλαρου και Θαλασσοκόρακα, ο συνολικός πληθυσμός των τριών ειδών σε κάθε περιοχή, οι αποστάσεις ανάμεσα στις αποικίες, η ένταση της θήρευσης/ ανταγωνισμού του Ασημόγλαρου με άλλα είδη, η παρουσία και διαχείριση διαθέσιμων πηγών τροφής (π.χ. χωματερές, αλιεία) του Ασημόγλαρου στη περιοχή, κ.α. και χρησιμοποιώντας τη μέθοδο «κόστους – οικολογικού οφέλους» δημιουργήθηκε ένας κατάλογος αποικιών του Ασημόγλαρου με προτεραιότητα ως προς τον έλεγχο των πληθυσμών του.

Παρακάτω, αναφέρονται οι περιοχές που περιλαμβάνουν τις πρώτες 20 αποικίες του Ασημόγλαρου στις περιοχές του προγράμματος με τη μεγαλύτερη προτεραιότητα:

Οι πρώτες πιλοτικές δράσεις ελέγχουν πληθυσμών του Ασημόγλαρου έχουν ήδη υλοποιηθεί την άνοιξη του 2010 σε 1 νησίδα της Θάσου και 3 νησίδες της Σκύρου. Συνολικά, οι δράσεις συμπεριλάμβαναν 256 φωλιές Ασημόγλαρου, με αποτέλεσμα να εκκολαφτούν σε αυτές μόνο 4 αυγά. Με άλλα λόγια η μείωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας του Ασημόγλαρου σε επιλεγμένες φωλιές είχε 99% επιτυχία. Tο 2012 η πιλοτική δράση της μείωσης της αναπαραγωγικής επιτυχίας του Ασημόγλαρου συνεχίστηκε σε νησίδες όπου φωλιάζουν επίσης οι Αιγαιόγλαροι και οι Θαλασσοκόρακες στα Κύθηρα και Θάσο όπου εφαρμόστηκε σε συνολικά 479 φωλιές όπου εκκολάφθηκαν 1064 Ασημόγλαροι λιγότερα.    

Μείωση τυχαίας παγίδευσης θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία

Επί αιώνες, οι ψαράδες και τα θαλασσοπούλια μοιράζονταν τη θάλασσα περισσότερο ως συνεργάτες, παρά ως ανταγωνιστές. Ωστόσο, η χρήση σύγχρονων αλιευτικών εργαλείων και πρακτικών έχει διαταράξει αυτήν την ισορροπία εις βάρος των θαλασσοπουλιών. Εκτός της υπεραλίευσης και της υποβάθμισης των θαλάσσιων ενδιαιτημάτων, η τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που προκαλούν την μείωση των πληθυσμών των θαλασσοπουλιών με ταχύτερο ρυθμό από οποιαδήποτε άλλη ομάδα πουλιών.

Όσον αφορά την τυχαία παγίδευση, η Μεσόγειος, συμπεριλαμβανομένου του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους δεν αποτελεί εξαίρεση. Στην Ελλάδα, από την τυχαία παγίδευση απειλούνται όλα τα είδη θαλασσοπουλιών, όπως είναι ο Αιγαιόγλαρος και ο Θαλασσοκόρακας. Ωστόσο, μέχρι τώρα δεν έχει γίνει μια συστηματική μελέτη του προβλήματος, με συνέπεια η ένταση, καθώς και η επιδράσεις του στους πληθυσμούς των θαλασσοπουλιών να παραμένουν άγνωστες.

Tο πρόγραμμα LIFE στοχεύει στη μελέτη του μεγέθους του προβλήματος, καθώς και στις χωρικές και χρονικές διακυμάνσεις του στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή των περιοχών του προγράμματος, στο Αιγαίο και Ιόνιο Πέλαγος. 

Τα στοιχεία συλλέγονται από παρατηρητές σε αλιευτικά σκάφη, καθώς και με ειδικά ερωτηματολόγια, τα οποία διανέμονται σε αλιείς και αλιευτικούς συνεταιρισμούς.

Στη συνέχεια, τα στοιχεία αυτά αναλύονται, ώστε να προσδιοριστούν οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στην τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία και σε συνεργασία με τους αλιείς να προταθούν τα εναλλακτικά αλιευτικά εργαλεία και πρακτικές για τη μείωση του προβλήματος. Για το σκοπό αυτό, θα οργανωθούν συναντήσεις με τους αλιείς στις περιοχές του προγράμματος και θα διεξαχθεί εκστρατεία ενημέρωσης.
 

Αποτελέσματα:

Η συλλογή των στοιχείων για την τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία υλοποιείται από το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων στο Ιόνιο Πέλαγος και από το ΕΛΚΕΘΕ σε συνεργασία με την Ορνιθολογική και τη MOm στο Αιγαίο Πέλαγος.

Παρατηρήσεις από αλιευτικά σκάφη για την καταγραφή της τυχαίας παγίδευσης θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία, κατά το 2009
Ημέρες αλιείας ανά περιοχή (οι μικροί κύκλοι αντιστοιχούν σε μία ημέρα αλιείας)/ ΕΛΚΕΘΕ	Αλιευτική προσπάθεια (σε αγκίστρια) ανά περιοχή (οι μικροί κύκλοι αντιστοιχούν σε 500 αγκίστρια)/ ΕΛΚΕΘΕ

Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί 127 ταξίδια καταγραφής της τυχαίας παγίδευσης σε όλες τις κύριες αλιευτικές περιοχές του Αιγαίου και του Ιονίου.

Συμπληρωματικά με τις καταγραφές από αλιευτικά σκάφη, τα στοιχεία για την τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία συλλέγονται με ειδικά ερωτηματολόγια.   (pdf )

Τα προκαταρτικά αποτελέσματα της δράσης στο Ιόνιο έχουν δημοσιευθεί στο 3ο Διεθνές Ευρασιατικό Συνέδριο Ορνιθολογίας (International Eurasian Ornithology Congress) – Μυτιλήνη, Απρίλιος 2010.

Σημαντικό μέρος των δράσεων του Προγράμματος σχετίζεται με την ενημέρωση – ευαισθητοποίηση του κοινού και ειδικών ομάδων χρηστών, σχετικά με την αξία των ειδών του προγράμματος, τις απειλές που αντιμετωπίζουν, τις διαχειριστικές δράσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Προγράμματος και τη σημασία του δικτύου των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, ιδίως των θαλάσσιων ΙΒΑ, σε ότι αφορά στη διατήρηση των ειδών του προγράμματος αλλά και της θαλάσσιας βιοποικιλότητας εν γένει.

Στις δράσεις αυτές περιλαμβάνονται η διεξαγωγή συναντήσεων εργασίας, εκδηλώσεων και παρουσιάσεων στο κοινό, η δημιουργία και προώθηση υλικού ενημέρωσης (φυλλαδίων, αφισών, κ.λπ.) και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ειδικών εκδόσεων, κινητής ενημερωτικής έκθεσης στα νησιά του Αιγαίου και μόνιμων ή περιοδικών εκθέσεων σε Κέντρα Ενημέρωσης και περίπτερα, καθώς και η εντατική επικοινωνιακή προώθηση των στόχων και δράσεων του προγράμματος μέσω συνεργασιών με περιφερειακά και τοπικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Συναντήσεις εργασίας, συνέδρια, επιστημονικές δημοσιεύσεις

Συνάντηση εργασίας για την αναγνώριση Θαλάσσιων ΙΒΑ και την παρακολούθηση θαλασσοπουλιών, 6-8 Μαρτίου 2009, Βραυρώνα Αττικής

Κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου του Προγράμματος, τον Μάρτιο του 2009, οργανώθηκε στην Βραυρώνα Αττικής η πρώτη διεθνής Συνάντηση Εργασίας του προγράμματος. Σκοπός της συνάντησης ήταν τόσο η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εταίρων του προγράμματος και ειδικών επιστημόνων σε θέματα Θαλάσσιων ΙΒΑ και διατήρησης θαλασσοπουλιών, όσο και η βελτίωση και ανάπτυξη του ευρωπαϊκού δικτύου του BirdLife για θέματα σχετικά με τη μελέτη και διατήρηση θαλασσοπουλιών. Περισσότεροι από 40 ειδικοί από την Ελλάδα και άλλες μεσογειακές χώρες συμμετείχαν στις διαδικασίες της τριήμερης Συνάντησης Εργασίας, η οποία εστιάστηκε στα Θαλάσσια ΙΒΑ, καθώς και σε δράσεις διατήρησης για τα θαλασσοπούλια και τα ενδιαιτήματά τους. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν διεξοδικά οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του προγράμματος (σχεδιασμός Θαλάσσιων ΙΒΑ, μελέτη και παρακολούθηση των ειδών στόχων, ESAS, τηλεμετρία, έλεγχος πληθυσμός χερσαίων θηρευτών και ανταγωνιστικών ειδών σε αποικίες θαλασσοπουλιών) και δημιουργήθηκε μία Συμβουλευτική Ομάδα Ειδικών Επιστημόνων, με υποστηρικτικό ρόλο για το σύνολο του προγράμματος.

Πρόγραμμα συνάντησης εργασίας pdf

Κατάλογος συμμετεχόντων pdf

Συνάντηση εργασίας για τη μελέτη και διατήρηση των θαλασσοπουλιών, Φεβρουάριος 2010, Κωνσταντινούπολη

Εκτός των δράσεων έρευνας και διατήρησης των θαλασσοπουλιών στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE, η Ορνιθολογική προωθεί επίσης την υλοποίηση ανάλογων προγραμμάτων και σε άλλες χώρες, καθώς και τη δικτύωση και συνεργασία με ορνιθολογικές οργανώσεις και ερευνητικούς φορείς άλλων, κυρίως γειτονικών, χωρών με σκοπό τη διατήρηση των θαλασσοπουλιών. Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη συνάντηση εργασίας για τα θαλασσοπούλια η οποία διοργανώθηκε από την Doğa Derneği (εταίρος του BirdLife στην Τουρκία) σε συνεργασία με την Ορνιθολογική και την BSPB (εταίρος του BirdLife στη Βουλγαρία). Η συνάντηση αυτή, που είχε ως βασικό στόχο την ανταλλαγή υφιστάμενων γνώσεων και παροχή τεχνογνωσίας από την Ορνιθολογική, σηματοδοτεί την έναρξη πιο συντονισμένων και κοινών δράσεων των τριών ορνιθολογικών οργανώσεων για τη μελέτη και διατήρηση των θαλασσοπουλιών.

Εκτός από τη θεωρητική εκπαίδευση που έγινε από την Ορνιθολογική σε βασικές μεθόδους καταγραφής θαλασσοπουλιών, η συνάντηση περιλάμβανε επίσης την πιλοτική καταγραφή των θαλασσοπουλιών στο Βόσπορο, τόσο από τη στεριά όσο και από τη θάλασσα.

Παρουσιάσεις της Συνάντησης Εργασίας: pdf

Συνάντηση Εργασίας για την ολοκλήρωση του Προγράμματος LIFE (ClosingWorkshop), 3 & 4 Δεκεμβρίου 2012, Αθήνα

Η τελική Συνάντηση Εργασίας του Προγράμματος στις 3 & 4 Δεκεμβρίου στην Αθήνα, σηματοδότησε την ολοκλήρωση του Προγράμματος LIFE για τα θαλασσοπούλια μετά από 4 χρόνια δράσης.

Στη Συνάντηση συμμετείχαν όλοι οι εταίροι και συνεργάτες του Προγράμματος, ειδικοί σε θέματα θαλασσοπουλιών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, εκπρόσωποι Φορέων Διαχείρισης νησιωτικών περιοχών, καθώς και εκπρόσωποι του ΥΠΕΚΑ και της Γενικής Διεύθυνσης Αλιείας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Κατά τη διάρκεια της Συνάντησης Εργασίας παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του Προγράμματος με έμφαση στις Θαλάσσιες Σημαντικές Περιοχές για τα θαλασσοπούλια της Ελλάδας (Marine IBAs), την τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία και τις διαχειριστικές δράσεις για τη βελτίωση των ενδιαιτημάτων αναπαραγωγής των θαλασσοπουλιών.

Επίσης, συζητήθηκαν οι ανάγκες που ανακύπτουν σχετικά με θέματα διατήρησης θαλασσοπουλιών, οι δυνατότητες αξιοποίησης της υφιστάμενης πληροφορίας και τεχνογνωσίας και η συνέχιση των δράσεων που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE (δράσεις διατήρησης & ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης).

Παρουσιάσεις της Συνάντησης Εργασίας

Δημοσιεύσεις σε Συνέδρια

> 10^ο Διεθνές Συνέδριο του Seabird Group, Bruges-Belgium. 27-30 Μαρτίου 2009

Preliminary results of monitoring the breeding performance of the Cory’s Shearwater on Strofades Island Complex (Ionian Sea, Western Greece). Karris G., Xirouchakis S., Grivas K., Dimalexis T., Fraguedakis-Tsolis S., Sinos G. & Sfendourakis S. pdf

> 11^ο Διεθνές Συνέδριο Ζωογεωγραφίας, Οικολογίας και Εξέλιξης Ανατολικής Μεσογείου (11th InternationalCongress on the Zoogeography, Ecology and Evolution of Eastern Mediterranean -11^th ICZEGAR-), 21-25 Οκτωβρίου 2009, Ηράκλειο, Κρήτη

Elements of Breeding Biology and estimation of reproduction success in a N. Aegean colony of the seabird Phalacrocorax aristotelis desmarestii. Thanou E., Christidis A., Giokas S., Sfenthourakis S. & Fraguedakis-Tsolis S. pdf

> 3^ο Διεθνές Ευρασιατικό Συνέδριο Ορνιθολογίας (International Eurasian Ornithology Congress –IEOC-), 8-10 Απριλίου 2010, Μυτιλήνη

First data on seabird by-catch from the Greek gillnet and long-line fishery (Ionian Sea, western Greece). G.Karris, K. Poirazidis, D. Tziertzidis, D. Vourgaris, J. Fric, D. Portolou & S. Sfendourakis pdf

Brief Report on European Seabirds at Sea (ESAS) recordings in Greece. K. Gaganis, J.Fric, T. Dimalexis, P. Dendrinos, M. Panayiotopoulou, S. Zakkak pdf

Comparison of modeling approaches for estimating abundance patterns of seabirds in the N. Aegean Sea using ESAS data. S. Zakkak, M. Panagiotopoulou & J.M. Halley pdf

Παρουσιάσεις πόστερ για το Πρόγραμμα LIFE, στο 3ο Διεθνές Ευρασιατικό Συνέδριο Ορνιθολογίας στη Μυτιλήνη © ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ

> 5^ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας «Οικολογικές Διεργασίες στο χώρο και το χρόνο», 7-10 Οκτωβρίου 2010, Πάτρα

Ο πληθυσμός του Αιγαιόγλαρου στην Ελλάδα 10 χρόνια μετά. Δ. Πορτόλου, V. Saravia Mullin, J. Fric, Α. Ευαγγελίδης & Τ. Δημαλέξης pdf

Μια χρονιά αποτυχίας στην αναπαραγωγή του Μεσογειακού Θαλασσοκόρακα στο Βόρειο Αιγαίο. Ε.Θάνου, Α. Χρηστίδης, J. Fric, Σ. Γκιώκας, Σ. Σφενδουράκης & Σ. Φραγγεδάκη – Τσώλη pdf

Application of ESAS methodology for the estimation of distribution, abundance and behavioural patterns of seabirds in the North Aegean Sea. Σύλβια Ζακκάκ, Μεταπτυχιακή Διατριβή pdf

> 8^ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ορνιθολόγων, 27-30 Αυγούστου 2011, Ρίγα, Λετονία

Does by-catch pose a threat to seabirds in the Ionian Sea (Eastern Mediterranean)? A quantitative research of local fisheries – J. Kalfopoulou, Z. Kitsou, G. Karris, K. Poirazidis & J. Fric  pdf

> 13^ο Πανμεσογειακό Συμπόσιο MEDMARAVIS, Οκτώβριος 2011, Alghero, Σαρδηνία

The breeding population of Audouin’s Gull Larus audouinii in Greece – V. Saravia, D. Portolou, A. Evangelidis, K. Gaganis, A. Manolopoulos & J. Fric. pdf 

Conservation actions for the Mediterraneran Shag Phalacrocorax aristotelis and Audouin’s Gull Larus audouinii in Greece, including inventory of relevant marine IBAs - Jakob Fric, Roula Trigou, Panagiotis Dendrinos, Georgios Karris, Panagiota Peristeraki and Tasos Dimalexis. presentation

> 10^ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Οκεανωγραφίας και Ιχθυολογίας, Μαϊος 2012, Aθήνα

Evaluation of seabird by-catch mortality as a conservation threat in the Southern Ionian Sea (Eastern Mediterranean) - Karris G., Fric J., Kitsou Z., Kalfopoulou J. & Poirazidis K pdf

> Διεθνής συνάντηση εργασίας για τη Φυσική Αποκατάσταση των Νησιωτικών περιοχών , Μαϊος 2012, Corvo island, Azores

- Island natural habitat restoration on Greek islands. J. Fric

> 12^ο Διεθνές Συνέδριο Ζωογεωγραφίας, Οικολογίας και Εξέλιξης Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Ανατολικής Μεσογείου

- Foraging distribution and behaviour of the Audouin’s Gull (Larus audouinii) in the Aegean Sea – J. Fric, V. S. Mullin, A. Evangelidis, K. Gaganis, D. Portolou, T. Kastritis pdf

-Identification of Marine Important Bird Areas (Marine IBAs) for the Mediterranean Shag (Phalacrocorax aristotelis desmarestii) and Audouin’s Gull (Larus audouinii) in Greece - . J. Fric, A. Manolopoulos, P. Dendrinos, P. Kasapidis, P. Peristeraki, G. Karris, 1T. Kastritis pdf 

> 6^ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας «Οικολογική Έρευνα στην Ελλάδα: τάσεις, προκλήσεις και εφαρμογές». 4-7 Οκτωβρίου 2012, Αθήνα

- Γενετική δομή και πρότυπα διαφοροποίησης των πληθυσμών του αρουραίου (Rattusrattus) σε συμπλέγματα νησιών και βραχονησίδων των ελληνικών θαλασσών. Τσαπάρης Δ., Fric J., Kristoffersen J.B., Καρρής Γ. & Κασαπίδης Π. pdf

- Ποιοτική και ποσοτική αξιολόγηση του βαθμού ευαισθητοποίησης των επισκεπτών του περιπτέρου ενημέρωσης Ζακύνθου, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE07 NAT/GR/000285. Ζιάρκα Δ., Μαρτίνης Α., Καρρής Γ., Καμπάση Α. & Τρίγκου Β.  pdf

- Εκτίμηση της αφθονίας και της κατανομής τριών ειδών θαλασσοπουλιών στο Β. Αιγαίο: Ποια είναι η σημασία της περιοχής για τη διατήρησή τους, Ζακκάκ Σ., Παναγιωτοπούλου Μ., & HalleyJ.M.  pdf

> 19th Benelux Congress of Zoology, Integrative biology “From ecology to molecules”. Université Libre de Bruxelles. Bruselles, 19-20 October 2012

- Spatiotemporal distribution and behaviour of three common seabird species in Laganasgulf and Argassi (SE Zakynthos, Ionian Sea, Western Greece). Drechsel F., Karris G., Kokkali A., Voulgaris M.D. & Poulicek M pdf

Ενημέρωση του κοινού

Κινητή έκθεση του Προγράμματος

Για την ενημέρωση-ευαισθητοποίηση του κοινού η MOm, σε συνεργασία με την Ορνιθολογική, ετοίμασε μια κινητή ενημερωτική έκθεση κατάλληλα σχεδιασμένη για να χρησιμοποιείται στα λιμάνια των περιοχών του Προγράμματος κατά τη διάρκεια των ερευνητικών αποστολών. Η έκθεση αποτελείται από τις ακόλουθες θεματικές ενότητες: “Αιγαιόγλαρος”, “Θαλασσοκόρακας”, “Οι πολύτιμες ακατοίκητες νησίδες”, “Δράσεις στο νησιωτικό χώρο”, “Τα θαλασσοπούλια στις ελληνικές θάλασσες” και κάθε καλοκαίρι «ταξιδεύει» με το σκάφος της MOm «Οδύσσεια» και την ερευνητική ομάδα του Προγράμματος που κάνει καταγραφή θαλασσοπουλιών στη θάλασσα (ESAS) στα νησιά του βορείου Αιγαίου.

Πόρτο Κουφό, Χαλκιδική	Μόλυβος Λέσβου	Μύρινα, Λήμνος
Σκύρος	Μυτιλήνη	Λιμάνι των Ψαρών

Ερεσσός, Λέσβος	Σίγρι, Λέσβος	Μύρινα, Λήμνος – Ιούλιος 2011
Σκιάθος - Ιούλιος 2011	Λιμένας, Θάσος	Λιμενάρια, Θάσος

Έκθεση στο Κέντρο Ενημέρωσης της ΜΟm στην Αλόννησο

Εκτός της κινητής έκθεσης του Προγράμματος, μια δεύτερη έκθεση, σε μόνιμη βάση, τοποθετήθηκε στο Κέντρο Ενημέρωσης της MOm στο Πατητήρι Αλοννήσου, το κύριο λιμάνι του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων. Μέσα στο Κέντρο Ενημέρωσης της Αλοννήσου, δημιουργήθηκε μια θεματική γωνιά αφιερωμένη στο Πρόγραμμα LIFE, στα δύο κύρια είδη του Προγράμματος, στις πολύτιμες νησίδες του Αιγαίου και στο δίκτυο Natura 2000. Στο Κέντρο Ενημέρωσης διατίθεται επίσης στους επισκέπτες το ενημερωτικό υλικό του Προγράμματος.

Θεματική γωνιά αφιερωμένη στο Πρόγραμμα, στο Κέντρο Ενημέρωσης της ΜΟm στο Πατητήρι Αλοννήσου © MOm

Λειτουργία ενημερωτικού περιπτέρου στην πόλη της Ζακύνθου

Στο πλαίσιο της εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού στη Ζάκυνθο και το Ιόνιο, κάθε χρόνο, από τον Μάιο μέχρι τον Ιούνιο, το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων διατηρεί σε καθημερινή βάση ενημερωτικό περίπτερο στην κεντρική πλατεία της πόλης της Ζακύνθου (πλατεία Δημοκρατίας). Η λειτουργία του Περιπτέρου υποστηρίζεται από τους φοιτητές του Τμήματος Τεχνολογίας Περιβάλλοντος και Οικολογίας και είναι σε αυτό διαθέσιμο το ενημερωτικό υλικό του Προγράμματος καθώς και άλλο υποστηρικτικό υλικό. Από το 2010, περισσότερα από 18.000 επισκέφθηκαν το περίπτερο και ενημερώθηκαν για τις δράσεις του Προγράμματος LIFE και τα θαλασσοπούλια.

Το ενημερωτικό περίπτερο του Προγράμματος στη Ζάκυνθο

Ενημέρωση του κοινού… εν πλω!

Με την υποστήριξη του Ομίλου Attica Group στις δράσεις ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης του Προγράμματος, από το καλοκαίρι του 2011 σε όλα τα πλοία των εταιρειών Blue Star Ferries και Superfast Ferries που ταξιδεύουν στις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη είναι διαθέσιμο για το επιβατικό κοινό ενημερωτικό υλικό για τα θαλασσοπούλια, τις δράσεις του Προγράμματος LIFE και τη σημαντικότητα του νησιωτικού και θαλάσσιου χώρου του Αιγαίου.

Χρησιμοποιώντας το φυλλάδιο παρατήρησης θαλασσοπουλιών που είναι διαθέσιμο στη ρεσεψιόν του πλοίου, οι επιβάτες έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν τα θαλασσοπούλια που ταξιδεύουν μαζί τους στο αρχιπέλαγος, αλλά και να συμβάλλουν οι ίδιοι στην καταγραφή του πληθυσμού τους στην Ελλάδα συμπληρώνοντας και αφήνοντας την ειδική φόρμα καταγραφής στη ρεσεψιόν του πλοίου ή καταχωρώντας τις παρατηρήσεις τους στην ιστοσελίδα.

Ενημερωτικό υλικό του Προγράμματος στη ρεσεψιόν των πλοίων της Blue Star Ferries	Ενημερωτικό backlit banner σε ένα από τα πλοία της Blue Star Ferries

Διάθεση ενημερωτικού υλικού του Προγράμματος σε επιλεγμένα σε σημεία σε νησιωτικές και παράκτιες περιοχές

Το ενημερωτικό υλικό του Προγράμματος είναι διαθέσιμο σε περισσότερες από 45 θαλάσσιες και παράκτιες περιοχές της Ελλάδας (σε δημόσιους φορείς και υπηρεσίες, εκπαιδευτικά ιδρύματα, τουριστικά γραφεία, ιδιωτικές επιχειρήσεις, κ.ά.)

Περιοχές της Ελλάδας όπου είναι διαθέσιμο ενημερωτικό υλικό του Προγράμματος
Ενημερωτικά πόστερ του Προγράμματος στα Αντικύθηρα	Ενημερωτικά πόστερ του Προγράμματος στο Δημαρχείο των Φούρνων

Εκδηλώσεις/ Παρουσιάσεις

Παρουσίαση στη Σκύρο – Αύγουστος 2009
Αφισέτα για την παρουσίαση στη Σκύρο

Εκδήλωση στους Φούρνους για τον Εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος– Ιούνιος 2011
Εκδήλωση στους Φούρνους, Ιούνιος 2011		Παρουσίαση στους Φούρνους

Παρουσίαση για τα θαλασσοπούλια και τις ακατοίκητες νησίδες σε συνεργασία με τον Λεσβιακό Όμιλο Ιστιοπλοϊας Ανοιχτής Θαλάσσης (ΛΟΙΑΘ) – Μυτιλήνη, Ιούνιος 2011
Παρουσίαση στη Μυτιλήνη, σε συνεργασία με τον Λεσβιακό Όμιλο Ιστιοπλοΐας Ανοιχτής Θαλάσσης		Ενημέρωση του κοινού στην εκδήλωση που διοργανώθηκε στη Μυτιλήνη σε συνεργασία με τον ΛΟΙΑΘ

Συμμετοχή σε εκδήλωση στον Φλοίσβο για τον Εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος – Ιούνιος 2011 – Ιούνιος 2011
Ενημέρωση του κοινού σε εκδήλωση στον Φλοίσβο, Αθήνα – Ιούνιος 2011		Παρατήρηση θαλασσοπουλιών σε εκδήλωση στον Φλοίσβο, Αθήνα – Ιούνιος 2011

Συμμετοχή στην 9η Γιορτή Παραμυθιών στην Κέα - Ιούλιος 2011
Ενημέρωση-ευαισθητοποίηση του κοινού στη Γιορτή Παραμυθιών στην Κέα – Ιούλιος 2011Ενημέρωση του κοινού στην εκδήλωση που διοργανώθηκε στη Μυτιλήνη σε συνεργασία με τον ΛΟΙΑΘ

Συμμετοχή στην 3ο Φεστιβάλ Μύθων και Παραμυθιών στη Λήμνο- Αύγουστος 2011
Ενημέρωση του κοινού στο Φεστιβάλ Μύθων και Παραμυθιών στη Λήμνο		Αφισέτα του 3ου Φεστιβάλ Μύθων και Παραμυθιών στη Λήμνο

Συμμετοχή στο αγγλικό BirdFair (Αύγουστος 2010, 2011)
Ενημέρωση του κοινού στο αγγλικό BirdFair

Προβολή βίντεο του Προγράμματος στο «Σινεμά Δρόμου» στη Σαμοθράκη, Αύγουστος 2011

Προβολή βίντεο του Προγράμματος στο «Σινεμά Δρόμου» στη Σαμοθράκη, Αύγουστος 2011

Ενημερωτικό Περίπτερο στο Μεσολόγγι, σε συνεργασία με τον Ναυτικό Όμιλο Μεσολογγίου,  Αύγουστος 2011

Ενημερωτικό Περίπτερο στο Μεσολόγγι, σε συνεργασία με τον Ναυτικό Όμιλο Μεσολογγίου – Αύγουστος 2011

Συμμετοχή στο Ecofestival - Αθήνα, Νοέμβριος 2011

Ενημερωτικό Περίπτερο στο Μεσολόγγι, σε συνεργασία με τον Ναυτικό Όμιλο Μεσολογγίου – Αύγουστος 2011

Δημοσιεύσεις σε ΜΜΕ

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος πλήθος δημοσιεύσεων έχουν γίνει σε τοπικά, εθνικά και διεθνή Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με σκοπό την ενημέρωση του κοινού για το Πρόγραμμα, τα θαλασσοπούλια και τις δράσεις που υλοποιούνται για την προστασία τους, καθώς και για ειδικά θέματα σχετικά με τη διατήρηση θαλασσοπουλιών (π.χ. έξαρση φυτοπλαγκτόν στο Βόρειο Αιγαίο, κ.ά.). Επιπλέον, στις εκδόσεις της Ορνιθολογικής (περιοδικό “Οιωνός”, Newsletter e-ωνός, HOS Conservation Review, κ.ά.) υπάρχει συνεχής αναφορά στο Πρόγραμμα και την εξέλιξη των δράσεών του.

Ενδεικτικές δημοσιεύσεις σε ΜΜΕ:

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ Αφιλόξενα τα νερά του Βορείου Αιγαίου για τους Θαλασσοκόρακες

TO BHMA/ Το φυτοπλαγκτόν «εξαφανίζει τον Θαλασσοκόρακα

BirdLife community/ Audouin’s Gull breeding population in Greece rapidly declined in the last ten years

TO BHMA/ Ταξιδεύοντας με τα θαλασσοπούλια

ΕΘΝΟΣ /Ερωτικά «κρα» από τους θαλασσοκόρακες

ΟΙΚΟ Καθημερινής/ Ζώο υπό εξαφάνιση: Αιγαιόγλαρος

HERALD TRIBUNE/ Drive Highlight Threat to seabirds pdf

ΕΘΝΟΣ/ Σε κίνδυνο τα θαλασσοπούλια pdf

ΕΘΝΟΣ/ Σήμα κινδύνου για τον Αιγαιόγλαρο pdf

Τα ΝΕΑ/ Αιγαιόγλαρος: το πουλί σύμβολο του Αιγαίου pdf

Ελεύθερος Τύπος/ Το μετέωρο βήμα του γλάρου pdf

Η Ροδιακή/ Συμμαχία για τα πουλιά του Αιγαίου pdf

Περιοδικό “On Blue”/ Τα πλοία του Ομίλου Attica Group ταξιδεύουν στο Αιγαίο μαζί με τα θαλασσοπούλια- φθινόπωρο 2011 pdf

«Η ΘΑΣΙΑΚΗ»/ Η Θάσος προστατεύει τα θαλασσοπούλια της pdf

«ΘΑΣΙΩΝ ΓΗ»/ Η Θάσος προστατεύει τα θαλασσοπούλια της pdf

Real News/ Παγίδες θανάτου για τα θαλασσοπούλια pdf

Περιοδικό NOVA BEST - Τεύχος Νο 6 - 2010/ Αφιέρωμα στα θαλασσοπούλια pdf

https://www.kavalanet.gr/enimerosi/news_static/1256237767.php

https://www.thassos-nature.gr/?q=node/82

https://walking-greece.ana-mpa.gr/articleview2.php?id=10754

https://www.evdomi.gr/pub/starcms/repository/static/articles/ar_45013_1.asp

Περιοδικό MOm “Ιστορίες για Φώκιες” - Τεύχος 45 pdf

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Το Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ο Αιγαιόγλαρος και ο Θαλασσοκόρακας μας ταξιδεύουν στα ελληνικά αρχιπελάγη» απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές/τριες που επιθυμούν να γνωρίσουν τον Αιγαιόγλαρο, τον Θαλασσοκόρακα και τα υπόλοιπα θαλασσοπούλια που ζουν στις ελληνικές θάλασσες και μαζί με αυτά να «ταξιδέψουν» στα ελληνικά αρχιπελάγη και να γνωρίσουν την ξεχωριστή φύση του Αιγαίου και του Ιονίου.

Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά των τάξεων του Δημοτικού και του Γυμνασίου, αλλά περιλαμβάνει και προτάσεις για παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας. Περιέχει φύλλα δραστηριοτήτων, ένα βιβλιαράκι πληροφοριών για τους εκπαιδευτικούς (και κάθε άλλο ενδιαφερόμενο!), μία ενημερωτική παρουσίαση σε μορφή Power Point, καθώς και ενημερωτικό φυλλάδιο και αφισέτες για τα είδη του Προγράμματος. Επίσης, στο υλικό θα περιλαμβάνεται ένα 20λεπτο ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στα θαλασσοπούλια και στο Πρόγραμμα LIFE.

Το Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αποτελεί συνέχεια του Πακέτου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που είχε δημιουργηθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE για την προστασία του Μαυροπετρίτη στην Ελλάδα, το οποίο πραγματευόταν θέματα προστασίας θαλασσοπουλιών και νησιωτικών οικοσυστημάτων και γενικότερα θέματα διατήρησης της ξεχωριστής φύσης του Αιγαίου.

Ενδεικτικές δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στο υλικό:

·   Ένα θαλασσοπούλι, μα ποιο θαλασσοπούλι; 
κλείδα αναγνώρισης θαλασσοπουλιών

·   Φτιάξε μια αποικία θαλασσοπουλιών!
ζωγραφική για την εξοικείωση με τα χαρακτηριστικά αναγνώρισης των θαλασσοπουλιών

·   Γίνε και εσύ θαλασσοπούλι!
κατασκευή μασκών θαλασσοπουλιών

· Ο Αιγαιόγλαρος και ο Θαλασσοκόρακας πετούν πάνω από τις σημαντικές περιοχές για τα θαλασσοπούλια!
ζωγραφική απεικόνιση των σημαντικών περιοχών για τα θαλασσοπούλια της Ελλάδας

·   Φαγητό για ψαροπούλια
κατασκευή Αιγαιόγλαρου και Θαλασσοκόρακα και διερεύνηση των τροφικών τους συνηθειών. 

 · Ονόματα, ονόματα, ονόματα!!!
παιχνίδι με την ονοματολογία θαλασσοπουλιών

· Το σμήνοςτων θαλασσοπουλιών!
χαρούμενη δραστηριότητα μίμησης φωνών θαλασσοπουλιών

· Το παιχνίδι του Αρτέμη
παιχνίδι γνωριμίας με τη ζωή των πελαγικών θαλασσοπουλιών

 · Τυχαία παγίδευση – τυχαία περιστροφή
παιχνίδι με κάρτες για τα προβλήματα και τις λύσεις της τυχαίας παγίδευσης θαλασσοπουλιών

 ·   Ανορθόγραφα θαλασσοπούλια
χαρούμενα λογοπαίγνια με τα ονόματα των θαλασσοπουλιών

 ·   Γύρω-γύρω από το δόλωμα
παιδικόπαιχνίδι με αναφορά στην τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών

· Ο μουντζούρης
παιχνίδι με κάρτες για τα απειλούμενα ζώα που ζουν στις ελληνικές θάλασσες

· Θαλασσοπούλια: τόσο όμοια και τόσο διαφορετικά
παιχνίδι απομνημόνευσης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών θαλασσοπουλιών

· Καλικατζούδες, βαρβάκια, κέπφοι και άλλες λέξεις
καταγραφή λαογραφικών στοιχείων για την ορνιθοπανίδα της περιοχής

· Έρευνα για την τυχαία παγίδευση θαλασσοπουλιών
έρευνα με ερωτηματολόγιο για την τυχαία παγίδευση πουλιών σε αλιευτικά εργαλεία

· Ώρα για λίγη λογοτεχνία
ανάγνωση και σχολιασμός αποσπασμάτων αφιερωμένα στους γλάρους

· Θαλάσσιες Σημαντικές Περιοχές Προστασίας! Ναι, αλλά στην πράξη….;
αποτύπωση προβλημάτων σε χάρτη - διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων 

· Θαλασσοκόρακες και ψαράδες σε απόγνωση
συζήτηση για τη συνολική κατανόηση ενός ζητήματος

· Οι αιολικοί σταθμοί στη ζυγαριά
δραστηριότητα διαλεκτικής αντιπαράθεσης

· Νησίδες χωρίς ησυχία
αντιστοίχηση ανθρώπινων δραστηριοτήτων με πιθανές επιπτώσεις σε ευαίσθητα είδη

Για να προμηθευτείτε το υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ο Αιγαιόγλαρος και ο Θαλασσοκόρακας μας ταξιδεύουν στα ελληνικά αρχιπελάγη» επικοινωνήστε με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (τηλ. 210 8227937, 210 8228704)

Ειδικές δημοσιεύσεις σε ΜΜΕ

- Περιοδικό «Αερόστατο» Υπουργείου Παιδείας/ Θαλασσοπούλια οι πρωταγωνιστές του καλοκαιριού   

 

Θερινά εργαστήρια Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Στη Ζάκυνθο...

Θερινό εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη Ζάκυνθο, Αύγουστος 2012

Στη Σύρο...

Θερινό εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη Σύρο, Αύγουστος 2011

Στη Μήλο...

Θερινό εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη Μήλο, Αύγουστος 2011

Στη Λήμνο...

Θερινό εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη Λήμνο, Αύγουστος 2011

Ο Αιγαιόγλαρος

Ο Αιγαιόγλαρος (Larus audouinii) είναι ένα είδος γλάρου ενδημικό της Μεσογείου, εύκολα αναγνωρίσιμο από το βαθύ κόκκινο ράμφος και τα μαύρα πόδια του. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70 ο παγκόσμιος πληθυσμός του είδους υπολογιζόταν σε 1000 ζευγάρια. Όμως, με την εντατικοποίηση της μέσης αλιείας στην δυτική Μεσόγειο και την αύξηση της ποσότητας των ψαριών που πετιούνται από τα αλιευτικά σκάφη, ο παγκόσμιος πληθυσμός του Αιγαιόγλαρου αυξήθηκε απότομα. Ο συνολικός πληθυσμός είναι 21.500 ζευγάρια σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2008 (BirdLife 2008). Περισσότερο από το 90% του πληθυσμού του εντοπίζεται στη Δ. Μεσόγειο, στην Ισπανία (η μεγαλύτερη αποικία βρίσκεται στο δέλτα του ποταμού Έβρου).  

Είναι χαρακτηρισμένο στον κατάλογο της BirdLife International ως "Σχεδόν Απειλούμενο" είδος, περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ για την προστασία των άγριων πουλιών της Ε.Ε., στο Παράρτημα ΙΙ της Συνθήκης της Βέρνης και στο Παράρτημα Ι της Συνθήκης της Βόννης. Επίσης, καταγράφεται ως "Τρωτό" στο νέο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (Χανδρινός και Καστρίτης, 2009).

Όπως και για τα περισσότερα θαλασσοπούλια, οι γνώσεις μας για τον Αιγαιόγλαρο εστιάζονται γύρω από την εποχή της αναπαραγωγής, καθώς παραμένουν στον ίδιο χώρο για τρεις συνεχείς μήνες. Στην Ελλάδα το είδος αναπαράγεται μόνο στο Αιγαίο και ο πληθυσμός του υπολογίζεται σε 350-500 ζευγάρια, σε αποικίες που κυμαίνονται από 5-85 ζευγάρια. Αποικίες του είδους απαντώνται σε απομονωμένες, βραχώδεις νησίδες με λίγη βλάστηση, κυρίως στα Δωδεκάνησα, τους Φούρνους, την Αμοργό, την Πάρο, τις Σποράδες, τη Μυτιλήνη, τη Λήμνο, τη Χίο και την Κρήτη.

Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του είδος είναι ότι οι αναπαραγωγικές αποικίες συχνά αλλάζουν από χρονιά σε χρονιά, δηλαδή τα πουλιά δεν γυρνάνε κάθε χρόνο στην ίδια θέση, αλλά μπορεί να χρησιμοποιούν διάφορες νησίδες της γύρω περιοχής

Τα ενήλικα πουλιά εγκαθίστανται στις αποικίες γύρω στα μέσα με τέλη Απριλίου, οπότε και γεννούν 2-3 αυγά σε φωλιές απλά φτιαγμένες από χόρτα στο έδαφος. Η επώαση έχει ολοκληρωθεί μέσα σε τρεις εβδομάδες και οι νεοσσοί αρχίζουν να εκκολάπτονται από τα μέσα Μαΐου. Ένα μήνα αργότερα, τα νεαρά έχουν πλέον το μέγεθος του ενήλικου και έχουν ήδη πετάξει. Θα χρειαστούν όμως τέσσερα χρόνια για να αποκτήσουν το λευκό πτέρωμα των γονιών τους και να αναπαραχθούν. Από τα μέσα Ιουλίου, ενήλικα και νεαρά άτομα εγκαταλείπουν την αποικία και διασπείρονται στις γύρω περιοχές. Η χειμωνιάτικη κατανομή και οι μεταναστευτικές συνήθειες του είδους στην Ελλάδα παραμένουν άγνωστες, αν και υπάρχουν επανευρέσεις δακτυλιωμένων πουλιών από την Κύπρο, την Κρήτη, τη Μάλτα, το Λίβανο, την Τυνησία και την Ισπανία!

Ο Αιγαιόγλαρος τρέφεται κοντά στις ακτές, κυρίως με μικρά αφρόψαρα τα οποία πιάνει από την επιφάνεια της θάλασσας με μια πολύ επιδέξια τεχνική, πετώντας αργά και χαμηλά πάνω από το νερό. Στη Δυτική Μεσόγειο το είδος τρέφεται βασικά με το παρεμπίπτον αλίευμα των αλιευτικών σκαφών.

Ο Αιγαιόγλαρος σε αριθμούς

Απειλές

Η κύρια απειλή που αντιμετωπίζει το είδος σχετίζεται με την ενόχληση των αναπαραγόμενων πουλιών από την παρουσία του ανθρώπου, κάτι που συνδέεται με το μέγεθος των αποικιών, οι οποίες είναι μικρές και διασκορπισμένες. Ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η κτηνοτροφία, η υπερβόσκηση, ο τουρισμός, η αλιεία, το κυνήγι και η συντήρηση και κατασκευή υποδομών, μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στην επιτυχία αναπαραγωγής. Απειλή επίσης αποτελεί η μείωση του ιχθυαποθέματος που είναι διαθέσιμο στα πουλιά, η έμμεση θανάτωση σε αλιευτικά εργαλεία, η θαλάσσια ρύπανση, αλλά και η θήρευση αυγών και νεοσσών από αρουραίους και αρπακτικά πουλιά, Ασημόγλαρους και Κουρούνες. Άλλη σημαντική αρνητική επίδραση, έχει και ο ανταγωνισμός του με τον Ασημόγλαρο για χώρο φωλεοποίησης και τροφοληψίας. 

Τι κάνει το Πρόγραμμα LIFE για το είδος

 

Ο Θαλασσοκόρακας

Ο Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis) είναι μαζί με τον Κορμοράνο (Phalacrocorax carbo) και τη Λαγγόνα (Phalacrocorax pygmeus) τα τρία είδη της οικογένειας των Κορμοράνων στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα απαντά το Μεσογειακό υποείδος του Θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis desmarestii) που είναι ενδημικό της Μεσογείου. Ο συνολικός αναπαραγόμενος πληθυσμός του Μεσογειακού υποείδους εκτιμάται σε λιγότερα από 10.000 ζευγάρια με περίπου τα 1.000-1.200 να βρίσκονται στην Ελλάδα, στα νησιά του Αιγαίου και Ιονίου Πελάγους. Οι γνώσεις μας για την κατανομή και την οικολογία του είδους στην Ελλάδα έχουν βελτιωθεί πολύ την τελευταία δεκαετία, παρόλα αυτά είναι ακόμα ελλιπείς, ιδιαίτερα όσο αφορά την κατανομή και τις δραστηριότητες του είδους στο θαλάσσιο περιβάλλον.

 

Τα τελευταία χρόνια, καταγράφονται συστηματικά από την ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ οι περιοχές αναπαραγωγής και διαχείμασης του είδους στην Ελλάδα και μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 424 τοποθεσίες αναπαραγωγής του Θαλασσοκόρακα. Επίσης, σε επιλεγμένες αποικίες στις Β. Σποράδες και στο Β. Αιγαίο έχουν πραγματοποιηθεί η συστηματική παρακολούθηση της αναπαραγωγής και οι δακτυλιώσεις των νεαρών και ενήλικων ατόμων, που έχουν προσφέρει τα πρώτα στοιχεία για την οικολογία και τις μετακινήσεις του είδους στην Ελλάδα. Τα τελευταία τρία χρόνια, οι ομάδες πεδίου της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ έχουν σαρώσει σχεδόν 3.200 km² θαλάσσιων περιοχών κατά την αναζήτηση σημαντικών περιοχών τροφοληψίας του είδους.

Ο Θαλασσοκόρακας προστατεύεται από τη διεθνή και εθνική νομοθεσία: περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας για τη διατήρηση των άγριων πουλιών 2009/147/ΕΚ (πρώην 79/409/ΕΟΚ), στο Παράρτημα ΙΙ της Συνθήκης της Βόννης και για το Μεσογειακό υποείδος υπάρχει Διεθνές Σχέδιο Δράσης. Στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας εντάσσεται ανάμεσα στα «Σχεδόν Απειλούμενα» είδη.

Είναι χαρακτηριστικό είδος των παράκτιων περιοχών και σε αντίθεση με τον συγγενικό Κορμοράνο ή τη Λαγγόνα συσχετίζεται αποκλειστικά με το θαλάσσιο περιβάλλον. Παρατηρείται συχνά είτε σε ακτές όπου κουρνιάζει ή λιάζεται, είτε στη θάλασσα κοντά στην ακτή όπου τρέφεται. Η τροφή του αποτελείται κυρίως από βενθικά ψάρια τα οποία πιάνει σε βάθος μέχρι και 60μ. Αναπαράγεται σε όλες τις ελληνικές θάλασσες, από τη Γαύδο στο Λιβυκό Πέλαγος, μέχρι τη Θάσο στο Βόρειο Αιγαίο και από τη Ζάκυνθο στο Ιόνιο Πέλαγος μέχρι τα Δωδεκάνησα. Συνήθως φωλιάζει σε προστατευμένες κοιλότητες σε βραχώδεις ακτές ή κάτω από πυκνούς θάμνους, όπου το ζευγάρι με μεγάλη προσοχή φτιάχνει τη φωλιά του, κυρίως από φυτικό υλικό, αλλά και διάφορα είδη σκουπιδιών που προφανώς κατά τους Θαλασσοκόρακες βελτιώνουν την ποιότητα της κατασκευής! Η αναπαραγωγή είναι ασύγχρονη, τόσο μεταξύ διαφορετικών αποικιών, όσο και μεταξύ φωλιών εντός της ίδιας αποικίας και μπορεί να διαρκέσει από το Δεκέμβριο μέχρι και το Ιούνιο της επόμενης χρονιάς. Στην Ελλάδα συνήθως γεννά 2-3 αυγά τα οποία εκκολάπτονται περίπου ένα μήνα αργότερα. Τα μικρά φεύγουν από την φωλιά σε ηλικία 6-7 εβδομάδων αλλά παραμένουν κοντά στην αποικία όπου δημιουργούν μεγάλες ομάδες.

Μετά την αναπαραγωγική περίοδο, οι Θαλασσοκόρακες παρατηρούνται είτε ως μεμονωμένα άτομα, είτε σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ομάδες μέχρι και μερικών εκατοντάδων ατόμων που μπορεί να απομακρύνονται από τις αποικίες τους στην αναζήτηση καλύτερων ψαρότοπων. Παραμένουν στην Ελλάδα όλο το χρόνο και με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία από δακτυλιωμένα άτομα, πραγματοποιούνται τοπικές μετακινήσεις μέχρι και 200χλμ. μακριά από την αποικία τους.

 

Ο Θαλασσοκόρακας σε αριθμούς

Μήκος: 0,75 μέτρα
Άνοιγμα φτερών: 1 μέτρο
Κατανομή: Νησιά και βραχώδεις ακτές της Μεσογείου
Ελληνικός πληθυσμός:1.000-1.200 ζευγάρια

 

Απειλές

Οι κύριες απειλές του είδους συμπεριλαμβάνουν την ανθρώπινη όχληση, την υποβάθμιση και την απώλεια ενδιαιτημάτων στο χερσαίο και θαλάσσιο περιβάλλον, την θήρευση από θηλαστικά (αρουραίους) ή πουλιά (π.χ. Ασημόγλαρους), την τυχαία παγίδευση σε αλιευτικά εργαλεία, την υπεραλίευση και τις πετρελαιοκηλίδες.
 

Tι κάνει το Πρόγραμμα LIFE για το είδος

Το πρόγραμμα LIFE στοχεύει στη βελτίωση των γνώσεων για την κατανομή και την οικολογία του είδους στο χερσαίο και θαλάσσιο περιβάλλον, με ιδιαίτερη έμφαση στο προσδιορισμό των Θαλάσσιων ΙΒΑ για το Θαλασσοκόρακα στην Ελλάδα. Για το σκοπό αυτό, ήδη χρησιμοποιούνται, εκτός από τις κλασσικές μεθόδους καταγραφής και παρακολούθησης των θαλασσοπουλιών, η ράδιο- και η GPS τηλεμετρία καθώς και η γεωγραφική μοντελοποίηση, έτσι ώστε να αποσαφηνιστεί στο μέγιστο η κατανομή και η συμπεριφορά του είδους στη θάλασσα. Παράλληλα, θα υλοποιηθούν διαχειριστικές δράσεις για την αντιμετώπιση των απειλών, όπως είναι η θήρευση από αρουραίους και Ασημόγλαρους, καθώς και η τυχαία παγίδευσή τους σε αλιευτικά εργαλεία. Σε συνεργασία του Πανεπιστήμιου Πατρών με την Ορνιθολογική, εκπονείται Διδακτορική Διατριβή που θα δώσει απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που αφορούν  την αναπαραγωγική οικολογία του είδους, καθώς και τη φυλογεωγραφική διαφοροποίηση των πληθυσμών στην Ελλάδα. Αναμένεται ότι στο τέλος του προγράμματος, το 2012, θα υπάρξει μια πλήρης εικόνα της κατανομής του είδους και θα βελτιωθεί το καθεστώς προστασίας σε μερικές από τις σημαντικότερες αποικίες του Θαλασσοκόρακα στην Ελλάδα.